Op veldbezoek in Bolivia

Trees for All steunt sinds 2008 het ArBolivia project van onze partner Sicirec. Dit is een van de oudste klimaatcompensatieprojecten ter wereld. Hiermee helpen we lokale boeren over te stappen op duurzame boslandbouw (agroforestry). We vinden het belangrijk om onze projecten goed te monitoren. Dat doen we onder andere met veldbezoeken. In maart 2022 vertrokken onze collega’s Jeroen van der Horst en Gijs Kloek naar Bolivia. Hoe staat het project ervoor? Hun belangrijkste bevindingen delen ze in dit reisverslag.

Veldbezoek

In maart 2022 zijn Jeroen en Gijs namens Trees for Al op bezoek geweest in het hart van Bolivia. Ze spraken met 20 deelnemende boeren die deelnemen aan het ArBolivia project. Ook bezochten ze de kwekerijen en plantages waar de boeren werken.

“We troffen gemotiveerde boeren aan en aanplant die het goed doet”, vertelt Gijs. “De boeren gebruiken hun land nu veel duurzamer dan wanneer ze er bijvoorbeeld vee houden of sojavelden aanleggen. Er komen steeds meer inheemse bomen bij in het gebied die dieren zoals ara’s, bosvarkens en vleermuizen aantrekken.”

Meer inkomsten voor de lokale bevolking

Daarnaast levert het project inkomen op voor boerenfamilies. De koffie en cacao kunnen ze verkopen op lokale markten. Ook wordt er op termijn hout geoogst uit het bos. Dit klinkt misschien tegenstrijdig, aangezien we vanuit Trees for All juist meer bos willen realiseren en het project bedoeld is voor CO2-compensatie. Hoe zit dit?

“De kracht van ArBolivia is dat het project de boeren op verschillende manieren alternatieve inkomsten biedt”, legt Jeroen uit. “Enerzijds door duurzame landbouw en anderzijds door houtoogst. Hierdoor heeft het bos brede economische waarde en hebben de boeren geen noodzaak meer om nieuw bos te kappen.”

De houtoogst vindt op een gecontroleerde en duurzame manier plaats: de bomen groeien weer terug en ondertussen blijft er continu bos staan op het land van de boeren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de techniek ‘farmer assisted regeneration’. Uit de bomen die zijn gekapt, groeien nieuwe scheuten. De boeren zorgen ervoor dat één scheut weer uitgroeit tot nieuwe boom.

De houtoogst wordt opgekocht door Sicirec en bijvoorbeeld gebruikt voor meubels voor lokale markten. Jeroen: “Dit is een duurzame vorm van CO2-opslag en een goed alternatief voor illegale houtkap. Op deze manier zorgen we er samen met Sicirec voor dat er hout op een legale, duurzame en beheerste manier wordt geproduceerd. Met een toenemende vraag naar hout is dit van groot belang.

Groot draagvlak

Tot nu toe zijn 1.200 lokale boeren betrokken bij ArBolivia. In de toekomst worden dit er hopelijk nog meer. “Bij de start van het project was het lastig lokale gemeenschappen te overtuigen van het nut van bomen planten”, weet Jeroen. “Maar inmiddels zijn er gemeenschappen waar tachtig tot negentig procent van de boeren een deel van hun land gereserveerd heeft voor bomen. Het draagvlak is groot.”

De belangrijkste motivatie voor boeren om mee te doen is het perspectief op betere leefomstandigheden. Gijs: “Voor de meeste boeren zijn inkomsten en daarmee een toekomst voor hun kinderen de belangrijkste reden. We zien dat boeren geïnspireerd raken door hun buren. Als ze na drie jaar al metershoge bomen aan de overkant zien, is dat natuurlijk een goede stimulans ook mee te doen.

Focus op de lange termijn

Behalve de boeren zelf, is ook het team van onze projectpartner Sicirec erg gemotiveerd. De organisatie is opgezet door de Nederlander Anko Stilma. Hij is nog altijd nauw betrokken bij het project en werkt daarvoor met een deskundig team met lokale mensen. Jeroen: “Zogeheten técnicos ondersteunen de boeren bij de aanplant en blijven hen regelmatig bezoeken om ze te helpen bij het beheer en het onderhoud van het bos. Dit onderscheidt ArBolivia van projecten met een focus op de korte termijn.”

Uitdagingen

Tegelijkertijd brengt een project als dit ook uitdagingen met zich mee. “Door de hevige regens was het water in de rivier gestegen”, vertelt Gijs. “Daardoor konden we enkele boeren aan de overkant niet bezoeken. Dit gebeurt vaker in het regenseizoen, waardoor Sicirec soms moeite heeft om technische assistentie te verlenen of het plantmateriaal naar de boeren te brengen.”

Een andere uitdaging is het grondgebruik. Nog steeds wordt veel bos in het Amazonegebied gekapt om plaats te maken voor veeweiden en sojaplantages. “Daarom is dit project ook zo belangrijk”, benadrukt Jeroen. “We willen voorkomen dat er nog meer bos wordt gekapt. En we hopen dat steeds meer boeren zich aansluiten bij ArBolivia. Onze betrokkenheid maakt dit mogelijk.”