Bolivia

Waarom de Boliviaanse Andes meer bos nodig heeft

De mensen in het Andesgebergte leven op duizenden meters hoogte, ver bij grote steden vandaan. Hoewel hun sociale voorzieningen in de loop der jaren zijn verbeterd, zijn ze nog steeds erg arm. Ze leven vooral van kleinschalige landbouw en veeteelt, maar dat wordt steeds moeilijker door toenemende droogte en watertekorten. Naast klimaatverandering heeft dit nog twee belangrijke oorzaken: 

1. Veel oorspronkelijke bomen en struiken zijn verdwenen

Veel inheemse bomen en struiken die vroeger hoog in de bergen groeiden, zijn verdwenen door veeteelt en landbouw. En dat is een probleem: normaal gesproken nemen bomen het water op en stroomt het vanuit de bergen ondergronds naar beneden. Daar komt het terecht in natuurlijke bronnen of waterreservoirs (opslagplekken), waar mensen hun water vandaan halen. 

Zonder bomen en struiken kan de grond het water steeds minder goed vasthouden. Dat zorgt aan de ene kant voor watertekorten in droge tijden. En bij hevige regenval spoelt het water juist in één keer weg over de berghellingen. Hierdoor ontstaat erosie, waarbij stukken bodem wegspoelen of de grond openscheurt.  

2. Traditioneel landgebruik put de grond verder uit

Veel boeren in de Andes verbouwen vooral aardappelen, quinoa, maïs en uien als monoculturen. Dat betekent dat ze op hetzelfde stuk grond steeds hetzelfde gewas verbouwen. Ook gebruiken ze veel chemische bestrijdingsmiddelen tegen ziekten en plagen. Deze manier van landbouw put de grond uit, waardoor deze minder vruchtbaar en droger wordt. Dit maakt het steeds lastiger om voedsel te verbouwen en daarvan te leven. 

Kortom, om de leefomstandigheden van de mensen te verbeteren, is het cruciaal dat we bomen (terug)planten! 

Onze aanpak

Samen met Stichting Samay en de lokale bevolking planten we de bomen vanuit een landschapsaanpak met twee methoden: 

1. Herbebossing in waterretentiegebieden

Enerzijds planten we bomen op gedegradeerde grond in waterretentiegebieden. Dit zijn plekken hoog in de bergen waar regenwater zich op een natuurlijke manier verzamelt. Door juist hier bomen te planten, verbetert de waterretentie (wateropslag) en neemt de waterbeschikbaarheid in de regio toe. De bomen voorkomen bovendien erosie. Ze houden de bodem als het ware bij elkaar en houden het water bij een flinke regenbui ‘tegen’ zodat het niet in één keer naar beneden stroomt. 

De gemeenschappen planten hiervoor inheemse boomsoorten die goed overleven op duizenden meters hoog, zoals kewiña en kiswara. Daarnaast bouwen ze tientallen waterreservoirs. Hier stroomt het water vanuit de bergen ondergronds naartoe en wordt het opgeslagen. De mensen kunnen dit water gebruiken voor hun huishouden en om de bomen en gewassen water te geven.  

2. Aanleg van agroforestry-percelen

Anderzijds steunen we boeren en hun families bij de overstap naar agroforestry (boslandbouw). Zij planten inheemse bomen en fruitbomen op hun land, met daartussen groente, fruit en andere gewassen. 

De bomen en gewassen stimuleren een gezonde, sterke en vruchtbare bodem, die water beter opslaat én afvoert. Daarmee is het een duurzaam alternatief voor traditioneel landgebruik, zoals veeteelt of landbouw.  

Bovendien zijn de mensen door de variatie aan gewassen een stuk minder afhankelijk van één soort voedsel. Krijgt één soort het zwaar? Dan is er nog voldoende ander voedsel om van te leven of om te verkopen op de markt. Hierdoor neemt zowel hun voedselzekerheid als hun inkomen toe.  

Agroforestry-percelen waar (fruit)bomen en andere gewassen groeien.

Trainingen voor de gemeenschappen

Om van dit project een succes te maken, is het belangrijk de bevolking goed op weg te helpen. Zij zijn immers verantwoordelijk voor de aanplant en het onderhoud. Daarom organiseert onze partner Samay verschillende workshops, trainingen en uitwisselingsbezoeken voor de mensen die meedoen met het project. Ook kunnen zij terecht bij de ‘modelboerderij’ in het projectgebied waar een waterretentiegebied, agroforestry-perceel en waterreservoirs zijn nagebootst. 

Gemeenschappen bij de waterreservoirs waar het water naartoe stroomt en wordt opgeslagen.

Dit project van Trees for All draagt bij aan het realiseren van meerdere
Sustainable Development Goals

Onze samenwerkingspartners

Binnen dit project werken we samen met Stichting Samay. Deze Nederlandse organisatie werkt sinds 2002 aan verschillende projecten in de Boliviaanse Andes, gericht op armoedebestrijding en duurzaam landgebruik.  

Samay werkt nauw samen met verschillende kleinere organisaties in het Andesgebergte, die de lokale bevolking begeleidt bij het planten van de bomen en alles wat daarbij komt kijken. Dit draagt bij aan extra kennis en motivatie om van de aanplant een succes te maken. Trees for All en Stichting Samay zijn daarnaast betrokken bij de monitoring van het project.  

Het laatste nieuws uit dit project

Projectupdate uit Bolivia: de eerste waterreservoirs zijn aangelegd!

De hooglanden van Bolivia worden zwaar getroffen door de gevolgen van klimaatverandering. In het prachtige Andesgebergte zijn er grote watertekorten. Dit komt door lange perioden van droogte in combinatie met verkeerd landgebruik. En dat leidt tot grote problemen: de bodem wordt steeds armer, planten en dieren verdwijnen en het watertekort…

Lees het verhaal