Ga je mee ‘bosbaden’?

Interview met bosbaden gids Kat Novotna

In Japan is ‘bosbaden’ al tientallen jaren dé manier om gezonder, meer ontspannen en gelukkiger te worden. Je neemt geen echt bad, maar je dompelt je als het ware onder in al het groen. Wil je weten hoe dat werkt? Kat Novotna is bosbaden gids en weet alles over deze vorm van natuurtherapie. Met dit interview nemen we je graag mee in de wereld van bosbaden.

Bosbaden, wat is het precies?

Bosbaden, of bostherapie, is eigenlijk een hele rustige manier van wandelen om stress te verlagen en je gezondheid te verbeteren. Zowel op lichamelijk, geestelijk als emotioneel gebied. Shinrin-yoku, ofwel bosbaden, is in de jaren 80’ ontwikkeld in Japan, als remedie tegen de negatieve gevolgen van de moderne leefstijl op de volksgezondheid. Het zorgt voor meer verbinding met de natuur, met jezelf en met anderen en je wordt er ontspannen van.

De wandelingen zijn geen stevige wandeltochten. Een wandeling duurt gemiddeld 3 uur en beslaat niet meer dan 1,5 kilometer. Door deze korte afstand ervaar je het contact met de natuur op een heel andere, meer diepgaande, manier.

Welke positieve effecten heeft bosbaden op onze gezondheid?

Eén van de meest baanbrekende ontdekkingen is die van de phytonciden. Wat blijkt? Bomen hebben een eigen immuunsysteem. Als een boom zich bedreigd voelt door bijvoorbeeld een schimmel, dan gaat de boom zichzelf ‘douchen’ met stofjes die phytonciden heten. Deze stofjes identificeren gevaar en vervolgens doden ze het. Zo zorgen ze ervoor dat de boom gezond blijft. Deze stofjes zijn niet alleen goed voor de boom, maar ook voor de mens!

Als je een rustige wandeling van ongeveer 3 uur in het bos maakt en de phytonciden inademt, wordt je eigen immuunsysteem ook flink gestimuleerd. Het aantal zogenaamde ‘natuurlijke killercellen’ (NK-cellen) in je lichaam stijgt en ze worden veel actiever. Deze cellen identificeren alle beschadigde en potentieel gevaarlijke cellen in het lichaam en verwijderen ze. De killercellen hebben nog tot zo’n drie weken ná de wandeling een verhoogde activiteit. Zo’n boswandeling van drie uur is dus een enorme boost voor je immuunsysteem!

Bosbaden heeft nog veel meer positieve effecten op je gezondheid. Doordat je vertraagd, gaat je zenuwstelsel in de rusttoestand. Dit heeft heel veel voordelen voor lichaam en geest en zorgt onder andere voor een betere spijsvertering, verbeterde slaap, lager niveau stresshormonen in het lichaam, betere focus, meer creativiteit, verbeterde stemming en een algemeen gevoel van welzijn.

Hoe ben je op het idee gekomen om ‘Shinrin-yoku gids’ te worden?

Tien jaar geleden kreeg ik een signaal van mijn lichaam dat ik mijn leefstijl moest veranderen. Als drukke vertaalster met een eigen bedrijf zat ik urenlang binnen achter mijn computer en werkte ik altijd met strakke deadlines. Ik kreeg een chronische oogontsteking van beide ogen waardoor ik mijn werk letterlijk niet meer kon doen. Het duurde bijna twee jaar voordat mijn ogen weer beter werden.

In die periode besefte ik dat ik moest leren ontspannen en meer balans moest vinden tussen werk en privé. Het enige wat goed voelde was een rustige wandeling in het bos. De boslucht en de kleuren van de natuur deden mijn ogen goed. Toen ik weer kon werken kwam ik erachter dat veel mensen soortgelijke stress-gerelateerde klachten hadden: van chronische pijn en oververmoeidheid tot een burn-out. Ik besloot dat ik andere mensen graag wilde helpen en op dat moment kwam het boek Shinrin-yoku van de Japanse onderzoeker Qing Li op mijn pad. Niet lang daarna volgde ik de eerste dichtstbijzijnde opleiding tot gids, in Slovenië. Dit was één van de meest belangrijke momenten van mijn leven.

Wat kan iemand verwachten die bostherapie volgt bij jou?

Diepe ontspanning, het gevoel van verbondenheid en tijdloosheid. De luxe van drie uur lang uit je hoofd te komen en in het hier en nu te zijn. Verder heeft iedere deelnemer altijd zijn of haar eigen ervaring die authentiek is voor diegene. Als je diep genoeg ontspant, dan geeft de natuur je altijd precies wat je op dat moment nodig hebt.

Wat heb je nodig als je gaat bosbaden?

Comfortabele kleding en schoenen en daarbij: dress for the weather. Verder heb je niets speciaals nodig.

Hoe gaat het in deze corona-tijden, kun je ook online bosbaden?

Bij wandelingen op locatie houden we een veilige afstand van elkaar en er zijn een paar maatregelen zoals geen handen schudden. Door corona heb ik, samen met ruim 2.000 collega’s, ontdekt dat je ook prima online kunt bosbaden. Als je online begeleid wordt, dan doe je mee vanuit jouw dichtstbijzijnde stukje natuur. Denk aan het bos of een park in de buurt, maar het kan ook prima vanuit je achtertuin, balkon of zelfs je woonkamer met een paar huisplanten erbij. Het gaat vooral om de manier waarop je begeleid wordt door de gids, om de verscherping van je zintuigen en om de aandacht voor de relatie tussen mens en natuur. Daar heb je geen grote natuurgebieden voor nodig.

Heb je tips voor mensen die meedoen met de Langste Boswandeling van Nederland?

Probeer niets te bereiken. Maak er geen doel van om te ontspannen, te vertragen of om in het hier en nu te zijn. Maar focus op je zintuigen, praat weinig en wees open voor wat er vanzelf gaat gebeuren.

Kun je iets vertellen over jouw Shinrin-yoku kunst?

Als kunstenares maak ik ontwerpen die geïnspireerd zijn op de eenheid en verbondenheid van al het leven in de natuur. Dit probeer ik tot uiting te brengen door elke keer een natuurelement in combinatie met geometrische patronen te schilderen: sacred geometry. De ontwerpen zijn gedrukt op allerlei producten zoals kleding, notitieboekjes en drinkflessen. De helft van de winst doneer ik aan boomplantprojecten, waaronder die van Trees for All. De producten zijn online te koop.

Ga ook bosbaden!

Heb je na het lezen van dit interview zin gekregen in een bosbaden sessie? Maak zelf een ontspannen wandeling in het bos óf boek je ticket voor een bosbaden sessie in Vught of online met Kat hier.