Versterking van bossen en natuur in Twente: resultaten 2022-2023
03 september 2023
De regio Twente staat bekend om haar prachtige, afwisselende landschappen. Maar op verschillende locaties zijn de landschappen en de biodiversiteit de afgelopen jaren aangetast. Daarom steunt Trees for All een project van Landschap Overijssel om de Twentse natuur te herstellen en te versterken. Hoe gaat het met de bomen en struiken die we afgelopen winter hebben geplant?
Nieuw bos op agrarische gronden
Tijdens het plantseizoen van 2022-2023 hebben we samen met Landschap Overijssel in totaal 20.025 bomen en struiken geplant in Twente. Het gaat om inheemse loofbomen en struiken, zoals hazelaar, meidoorn, veldesdoorn, fladderiep, es, zomerlinde en zomereik. Kortom, allemaal soorten die thuishoren in het Twentse landschap en die goed aansluiten bij de omliggende bossen.
Op maar liefst tien verschillende locaties in Twente hebben we nieuw bos geplant op voormalige agrarische gronden. Op één van deze locaties kregen we planthulp van onze enthousiaste bedrijfsbospartners. Het was even ploeteren in de modder, maar ondanks dat stonden de bomen binnen een paar uur in de grond!
Ruim acht voetbalvelden nieuw bos erbij
De gronden waar we bomen hebben geplant, hadden weinig waarde voor de biodiversiteit. Ze trokken weinig planten en dieren aan. Met de aanplant van het nieuwe bos hebben we daar verandering in gebracht. De plantlocaties liggen namelijk vlakbij of tegen bestaande natuurgebieden aan. Door nieuw bos te planten, hebben we dus grote, aaneengesloten leefgebieden gecreëerd voor allerlei planten en dieren. In totaal is er vijf hectare aan nieuw bos bijgekomen. Dat staat gelijk aan ruim acht voetbalvelden!
Een goede start voor de bomen
Landschap Overijssel heeft de plantlocaties van tevoren bewerkt en verbeterd door steenmeel aan de bodem toe te voegen. In steenmeel zitten mineralen die in de loop der jaren vrijkomen en bijdragen aan een gezonde bodem. Op deze manier krijgt het nieuwe bos een goede start.
En dat blijkt te werken! Ondanks de droge mei- en junimaanden groeien de bomen en struiken uitstekend. Het merendeel is goed aangeslagen en klaar om zich verder te ontwikkelen. Ook hebben de bomen geprofiteerd van de relatief natte julimaand. Er zijn bijna geen bomen uitgevallen: iets waar we heel blij mee kunnen zijn!
Overlevingspercentage
Bij het planten van nieuw bos is het normaal dat niet alle bomen overleven. Daarom maken we van tevoren afspraken met onze projectpartners over het percentage uitval dat we binnen een project toestaan. Meestal ligt dit percentage tussen de 5 en 15%. Kortom, minimaal 85% van de aanplant moet goed aanslaan. Is de uitval door onvoorziene omstandigheden hoger? Dan worden er in een volgend plantseizoen nieuwe bomen geplant. Dit noemen we ook wel inboeten. Zo krijgt het bos een goede start!
Afwisseling voor de natuur
Een klein aantal bomen en struiken op de plantlocaties heeft het niet gered. Deze aanplant had vooral last van de droogte tijdens de eerste helft van 2023. Daarom zal Landschap Overijssel deze bomen en struiken de komende winter opnieuw planten.
Verder heeft Landschap Overijssel er bewust voor gekozen de percelen niet helemaal vol te planten. Juist de afwisseling tussen bos en een open landschap is waardevol voor de natuur. Sommige plant- en diersoorten gedijen goed op beschutte plekken, terwijl andere juist liever op open of zonnige plekken leven.
Op dit moment is het nog te vroeg om officieel te spreken van een toename van de biodiversiteit. Maar de verwachting is dat dit de komende jaren zeker het geval zijn! De bossen zullen typische diersoorten aantrekken die in Twente thuishoren, zoals de kleine ijsvogelvlinder, de geelgors en de das. Wij kunnen niet wachten tot het zover is!
Van links naar rechts: geelgors, das, kleine ijsvogelvlinder
Van jong bos naar volwassen bos
De komende jaren zullen de jonge boompjes zich verder ontwikkelen tot een jong bos. Benieuwd hoe dat in z’n werk gaat? Lees dan ons artikel Hoe groeit een bos.
Beheer en monitoring
Al onze projecten monitoren en evalueren we met zorg. Daarom zijn we minimaal tien jaar betrokken bij projecten. Zo kunnen we onze projectpartners ondersteunen bij de monitoring van de bossen en advies geven waar nodig. Verder houden onze projectpartners ons op de hoogte met rapportages. En we monitoren de aanplant zelf ook met (meerdere) veldbezoeken.
Risico’s zoals droogte, verruiging of vraat door dieren proberen we zoveel mogelijk te voorkomen. Daarover lees je meer in onze blog Uitdagingen bij het planten van een bos. Niet elke situatie hebben we volledig in de hand. Maar door nauw betrokken te zijn, kunnen we op tijd inspringen en maatregelen treffen waar nodig.
Herstel van bestaande natuur en landschapselementen
Naast de aanplant van nieuw bos hebben we in Twente ook nog drie hectare bestaande natuur kunnen herstellen. Het gaat daarbij om bospercelen waar voornamelijk één boomsoort stond, zoals de Japanse lariks of fijnspar. Zo’n monocultuur is erg kwetsbaar voor droogte, ziektes en plagen. En dat bleek ook het geval.
Veel lariksen en fijnsparren waren aangetast door droge zomers, in combinatie met het knaagwerk van de letterzetter (een kever). We hebben deze monoculturen daarom vervangen door een mix aan inheemse loofbomen. Die zijn een stuk klimaatbestendiger en daarmee klaar voor de toekomst.
Daarnaast hebben we verschillende landschapselementen hersteld, zoals houtwallen. Dit zijn brede bomenrijen, die vroeger veel gebruikt werden om percelen van elkaar scheiden. De houtwallen met veel uitheemse struiken hebben we vervangen door inheemse struiken. Die horen van nature thuis in ons landschap en passen dus beter bij het lokale landschap en de biodiversiteit.
Tot slot hebben we twee nieuwe bomenlanen met inheemse eiken en lindes aangeplant. Deze grote bomen zijn in de toekomst een thuis voor allerlei dieren, zoals vogels en vleermuizen.
