Zo gaat het met de bomen in Voedselbos Achterhoek
06 september 2023
In het Gelderse Neede steunt Trees for All de aanplant van Voedselbos Achterhoek. We doen dit samen met Stichting Voedselbosbouw Nederland op het terrein van de familie Mekking. Deze familie heeft jarenlang een succesvol landbouwbedrijf gerund en maakt nu de overstap naar voedselbosbouw. Afgelopen winter zijn we gestart met de aanplant van het voedselbos op hun grond. Hoe gaat het nu met de bomen en struiken?
De aanplant van de eerste 8.000 bomen
In de Achterhoek zijn tijdens de winter van 2022-2023 in totaal 8.000 bomen en struiken geplant. Eind december waren we met een aantal van onze bedrijfsbospartners op het terrein van de familie Mekking. Samen hebben we toen een start gemaakt met de aanplant van de windhaag rondom het voedselbos. De naam zegt het eigenlijk al: deze haag beschermt het voedselbos tegen de wind.
De windhaag bestaat uit verschillende inheemse boom- en struiksoorten, zoals zwarte els, zachte berk, inlandse vogelkers, winterlinde, sleedoorn, meidoorn en Gelderse roos. Naast bescherming zorgen deze soorten ook voor meer biodiversiteit. De bomen en struiken zullen namelijk allerlei planten en dieren aantrekken die in deze omgeving thuishoren. Win-win!
Bomen en struiken die voedsel produceren
Daarnaast hebben we een begin gemaakt met de aanplant van het voedselbos zelf. Daarmee bedoelen we de bomen en struiken die in de toekomst het voedsel gaan produceren. Dat zijn bijvoorbeeld notenbomen (tamme kastanje, hazelnoot, pecan), fruitbomen (peer, pruim, zoete kers, appel), struiken (zwarte bes, aalbes, meidoorn) en een aantal inheemse bomen (kornoelje, mispel en lijsterbes).
Wat is een voedselbos?
In een voedselbos groeien verschillende soorten bomen, struiken en planten die voor voedsel zorgen. Denk daarbij aan fruit, groente, noten, paddenstoelen en zaden. Naast voedselproductie dragen voedselbossen ook bij aan CO2-opslag, een betere bodemkwaliteit en het herstel van biodiversiteit. Bovendien zorgen ze voor een groene en gezonde leefomgeving. Daarom steunt Trees for All de aanplant van voedselbossen graag!
Lees meer over voedselbossenEen goede voorbereiding is het halve werk
Om de jonge bomen een goede start te geven, is de grond eerst bewerkt en losser gemaakt. Op deze manier kan regenwater beter in de grond trekken. Daarnaast hebben de voedselbosbouwers de bodem ingezaaid met gerst. De gerst belemmert de groei van onkruid, waardoor de jonge boompjes zich beter kunnen ontwikkelen. Bijkomend voordeel is dat de gerstlaag de bodem beschermt tegen uitdroging en tegen dieren die graag aan een jong boompje knabbelen.
De bomen en struiken groeien als een speer!
Al die voorbereidingen hebben duidelijk hun vruchten afgeworpen. Van de familie Mekking kregen we een heel positieve update: de bomen groeien hartstikke goed. Maar liefst 99% is goed aangeslagen! Het kleine aantal bomen en struiken dat het niet heeft gered, was aangetast door het knaagwerk van reeën en hazen. Dat is normaal bij de aanplant van een nieuw (voedsel)bos. Het percentage is echter zo klein, dat er geen reden is om ons zorgen de maken. De overige bomen en struiken zullen de opengevallen plekken in de toekomst vanzelf innemen.
Overlevingspercentage
Bij het planten van nieuw bos is het normaal dat niet alle bomen overleven. Met onze projectpartners maken we van tevoren afspraken over het percentage uitval dat we binnen een project toestaan. Meestal ligt dit percentage tussen de 5 en 15%. Dat betekent dat minstens 85% van de aanplant is aangeslagen. Is de uitval door onvoorziene omstandigheden hoger? Dan worden er in het volgende plantseizoen nieuwe bomen geplant. Dit wordt ook wel inboeten genoemd. Zo zorgen we voor een goede start van het bos!
Meer biodiversiteit
Voedselbossen hebben een positieve invloed op de biodiversiteit. Door het planten van bomen en struiken komt de bodemwereld bijvoorbeeld tot leven. En dat heeft de familie Mekking al met eigen ogen kunnen zien. Een pad smulde van een lekker wormpje en ook verschillende soorten vogels en insecten voelen zich al thuis tussen de jonge bomen en struiken.
Verder doet de familie Mekking mee met een project om de patrijs terug te laten keren in het landschap. Mede dankzij de aanplant is er nu al een toename te zien van deze vogelsoort. Volgend jaar gaat de familie monitoren welke verschillende insecten en andere dieren baat hebben bij het voedselbos.
Van links naar rechts: verschillende beelden van de aanplant in juni 2023. Als je goed kijkt, zie je op foto 2 de boompjes tussen het gerst uitpiepen. De gerst beschermt de bodem tegen uitdroging en belemmert de groei van onkruid.
Beheer en monitoring
Al onze projecten monitoren en evalueren we met zorg. Daarvoor zijn we minimaal tien jaar betrokken bij projecten. Zo kunnen we onze projectpartners ondersteunen bij de monitoring van de bossen en advies geven waar nodig. Verder houden onze projectpartners ons op de hoogte met rapportages. En we monitoren we de aanplant zelf ook met (meerdere) veldbezoeken.
Risico’s zoals droogte, verruiging of vraat door dieren proberen we zoveel mogelijk te voorkomen. Daarover lees je meer in onze blog Uitdagingen bij het planten van een bos. Niet elke situatie hebben we volledig in de hand. Maar door nauw betrokken te zijn, kunnen we samen met onze partners op tijd inspringen en maatregelen treffen waar nodig.
Groeien maar!
Het voedselbos is nog niet af. De komende winter zal de familie Mekking de volgende 4,2 hectare bos planten. Uiteindelijk zal het voedselbos maar liefst 11,4 hectare groot zijn. Dat komt neer op bijna 20 voetbalvelden!
De familie Mekking zal een klein deel van het voedselbos openstellen voor publiek voor activiteiten zoals rondleidingen. Ook zijn er plannen om de producten uit het voedselbos lokaal te verkopen. De zoektocht naar de juiste personen en organisaties om hierbij te helpen is inmiddels gestart.
Maar voor het zover is, heeft het voedselbos nog ongeveer vijf à zeven jaar nodig om zich te ontwikkelen naar een stabielere fase. Vanaf dat moment kan de familie Mekking ook daadwerkelijk producten oogsten. Wij kijken er nu al naar uit!
Een voorbeeld van de manier waarop een voedselbos is opgebouwd:
Dankjewel!
Dit project in de Achterhoek hadden we nooit waar kunnen maken dankzij de steun van al onze donateurs. Daar willen we je enorm voor bedanken. Wil je dat we in de toekomst meer van dit soort projecten kunnen steunen? Plant dan met ons mee.
Plant een boom