Vergroening van erven in Groningen: resultaten 2023-2024

We brengen het groen terug op en rondom boerenerven in Groningen! Samen met Landschapsbeheer Groningen en de erfbewoners hebben we 21.731 bomen en struiken geplant. Zo werken we aan een groene en gezonde provincie voor mens én dier.

Vergroening van het Groningse platteland

Op en rondom boerenerven in Nederland vind je van oudsher allerlei landschapselementen. Denk aan boomgaarden, heggen of bomenrijen. Deze bomen en struiken hadden een praktische functie: ze hielden het vee in de wei of beschermden een boomgaard tegen de wind. Maar ze bepaalden ook in sterke mate hoe het landschap eruitzag.

Ondertussen zijn er steeds minder landschapselementen op het platteland over. Door schaalvergroting van de landbouw en de uitbreiding van steden, moet het groen steeds vaker plaatsmaken voor bijvoorbeeld prikkeldraad of stenen. Inmiddels zijn er vele kilometers en hectares van deze elementen verdwenen. Ook in Groningen. Daarom komt Trees for All in actie. Samen met bewoners uit Zuid- en Oost Groningen en Landschapsbeheer Groningen herstellen we in dit project de landschapselementen op en rond erven.

Wat hebben we bereikt?

In totaal zijn er 21.731 bomen en struiken geplant op de erven van 100 eigenaren in de regio Zuid- en Oost-Groningen. Landschapsbeheer Groningen en Trees for All gaven advies over de soortenkeuze, plantlocatie en het onderhoud van de beplanting. Deelnemers ontvingen bijvoorbeeld historische kaarten van de omgeving en het erf.

Ook werkten we met een landschappelijke quickscan. Deze scan vertelt iets over de identiteit van het landschap en over de beplanting die daar thuishoort. Zo zorgen we ervoor dat de juiste boom op de juiste plek staat, passend bij de omgeving én de wensen van de bewoners. Daarna kon het planten beginnen!

Hoe gaat het met de aanplant?

In december 2023 vond de uitdeeldag plaats waarop de enthousiaste deelnemers hun bomen en struiken ontvingen van Landschapsbeheer Groningen. Een deel van de deelnemers heeft een lokale hovenier ingeschakeld, maar de meeste hebben zelf aangeplant. En dat is goed verlopen: zo’n 95% van de landschapselementen is goed aangeslagen!

Elke erfeigenaar beheert de nieuwe aanplant voor minstens 10 jaar. Hierin worden ze ondersteund door Landschapsbeheer Groningen via informatieavonden, workshops en excursies.

Door samen te werken met de Groningers zelf, zorgen we voor veel draagvlak en enthousiasme. We weten uit ervaring dat deelnemers zich verantwoordelijk voelen voor hun eigen omgeving en daardoor extra gemotiveerd zijn om goed voor de bomen en struiken te zorgen.

Een boost voor de biodiversiteit

De deelnemers mochten zelf bepalen welke landschapselementen ze willen aanplanten. Denk aan fruitbomen, bomenlanen of hagen. Daarbij kunnen ze kiezen uit een lijst met inheemse, streekeigen bomen en struiken: soorten die in deze omgeving thuishoren. Bijvoorbeelden zijn de aalbes, meidoorn, fladderiep, framboos, veldesdoorn, lijsterbes, gewone vogelkers, liguster, haagbeuk, hazelaar, hondsroos, hulst, sleedoorn, peer, klimop, wilg, winterlinde, zomerlinde of zomereik. Zo heeft de aanplant maximale impact op de lokale natuur en de biodiversiteit.

Deze grote variatie aan soorten trekt namelijk allerlei planten en dieren aan. Broedvogels, amfibieën, reptielen, dagvlinders, insecten en kleine zoogdieren vinden hier namelijk hun voedsel, een schuilplaats of plek om zich voort te planten. In het verder open en vlakke landbouwgebied van Zuid- en Oost-Groningen zijn deze landschapselementen daarom echte ‘biodiversiteitshotspots’.

Bovendien verbinden de landschapselementen het stedelijk en landelijk gebied. De bomen en struiken planten we bijvoorbeeld op de grenzen van kavels of langs wegen, paden en sloten. Dieren kunnen zich via de nieuwe aanplant makkelijker verplaatsen. Deze groene erven vormen als het ware ʻgroene snelwegenʼ tussen kleinere elementen en grotere natuurgebieden in het agrarisch cultuurlandschap.

“Elk erf draagt met de inheemse aanplant bij als een extra groene ‘stapsteen’ naar grotere groene gebieden.” – Landschapsbeheer Groningen

De waarde van landschapselementen

Landschapselementen zijn niet alleen goed voor het herstel van de biodiversiteit, maar ze dragen ook bij aan een beter klimaat. De houtwallen, singels, heggen en hagen halen namelijk CO2 uit de lucht. Ook vangen ze fijnstof en stikstof af. Met dit project dragen we dus ook bij aan belangrijke doelen uit het Klimaatakkoord om CO2 en stikstof te reduceren.

Verder zorgen de landschapselementen voor zuurstof, schone lucht en schaduwplekken op hete dagen. Ook dragen ze een steentje bij aan milieuvriendelijke landbouw, doordat ze bijvoorbeeld insecten aantrekken die plagen op een natuurlijke manier bestrijden. Denk aan sluipwespen die de eikenprocessierups eten.

Tot slot geven de bomen en struiken het landschap een uniek karakter en identiteit waar de bewoners zich thuis voelen. De kenmerkende knotwilgen en elzensingels bijvoorbeeld! Zo ontstaat een prettige en gezonde (leef)omgeving voor mensen en dieren op het platteland.

Wil je meer lezen over het nut van landschapselementen en de meerwaarde ervan voor onze omgeving? Kijk dan op onze website.

Landschapselementen hebben talloze functies en voordelen. Ze dragen bij aan een beter klimaat, meer biodiversiteit, duurzamere landbouw én een gezonde leefomgeving. Ook vormen ze de verbinding tussen natuurgebieden.