Je bent nu op de Engelse pagina. Wil je naar de Nederlandse pagina? Klik dan hier.
bomen planten

Plant Trees for All wel de juiste bomen? En hoe weten wij dat we het goede doen? Nieuwswebsite Nu.nl publiceerde in 2022 het artikel ‘We planten massaal verkeerde bomen’. Daarop volgde afgelopen weekend een nieuw artikel, waaruit blijkt dat deze winter miljoenen verkeerde bomen zijn geplant. Dit roept bij onze donateurs en partners veel vragen op. In dit artikel leggen we uitgebreid uit welke keuzes we maken bij het bomen planten en waarom.

Brede impact

Als non-profitorganisatie zetten we ons elke dag in voor een bosrijke wereld. Dat doen we door wereldwijd bomen te planten via verschillende bosprojecten. Die projecten kiezen we zorgvuldig op basis van onze criteria voor Nederlandse projecten en buitenlandse projecten.

Voorop staat dat een project altijd brede impact heeft. De bomen die we planten dragen niet alleen bij aan een beter klimaat, maar ook aan meer biodiversiteit en gezonde leefomstandigheden. Deze impact kunnen we alleen maken als we de juiste bomen op de juiste plek planten en deze bomen op de juiste manier beheren.

Inheemse boomsoorten hebben de voorkeur

Daarom is één van onze criteria dat we inheemse boomsoorten planten. Dit zijn bomen die van nature in een bepaald gebied of bepaalde regio voorkomen. We kiezen hier bewust voor. Inheemse boomsoorten zijn aantoonbaar beter voor de biodiversiteit, de bodem en de waterhuishouding in een gebied.

Inheemse soorten zorgen letterlijk voor meer leven boven én onder de grond. Ze zijn het thuis van talloze insecten, vogels, zoogdieren en schimmels. Al die kenmerkende dieren en organismen zijn afhankelijk van die inheemse soorten. Sterker nog: ze komen veel minder of zelfs helemaal niet voor in niet-inheemse soorten.

bomen-planten-groene-woud

Rassenlijst Bomen

Om te bepalen welke inheemse boomsoorten we het beste kunnen planten, gebruiken we de Rassenlijst Bomen. Op deze lijst staan alle voorkomende boomsoorten in Nederland met daarbij hun herkomst. Ofwel: de plek waar de oorspronkelijke zaadbron (boom) heeft gestaan.

Dat kan in Nederland zijn of ergens anders. Het liefst planten we autochtone boomsoorten, die van oudsher voorkomen in Nederland. Denk aan de linde, zomer- en wintereik, zwarte populier, fladderiep, zoete kers of haagbeuk. Op enkele plekken in ons land vind je deze beplanting nog in oude boskernen, houtwallen en heggen. Sommige boomgroepen zijn al meer dan duizend jaar oud!

Tegelijkertijd zijn er onvoldoende autochtone boomsoorten over om tijdig voldoende zaden op te kweken voor de grote hoeveelheden bos die we willen planten. Daarom is het belangrijk dat we het plantmateriaal op tijd reserveren, zo’n twee tot drie jaar van tevoren. Verschillende partners waarmee we samenwerken, zoals ARK Natuurontwikkeling en Staatsbosbeheer doen dit ook.

Geselecteerde of bekende herkomsten

Is er toch onvoldoende autochtoon plantmateriaal beschikbaar? Dan gaan we voor een tweede optie. We planten dan bomen die voortkomen uit ‘geselecteerde herkomsten’ of ‘bekende herkomsten’. Dit zijn bomen en struiken die oorspronkelijk uit Zuid- en Oost-Europese landen komen, maar inmiddels al een of enkele eeuwen in Nederland groeien. Hun zaden zijn de afgelopen eeuw(en) in Nederland geplant bij het gebrek aan voldoende zaadbronnen hier.

Ondertussen hebben deze geselecteerde en bekende herkomsten bewezen dat ze het goed doen in ons land. Veel van deze beplanting is daarmee streekeigen geworden. De bomen en struiken passen bij het landschapsbeeld en bij de lokale ecologie. Allerlei planten en dieren voelen zich er thuis en zijn soms zelfs van afhankelijk van deze beplanting.

De geselecteerde herkomsten staan op de Rassenlijst Bomen, de bekende herkomsten niet. Wel is van deze herkomsten aangetoond wat hun groeiplaats is. Hierdoor kunnen we de juiste soorten selecteren wanneer we bomen gaan planten op een vergelijkbare groeiplaats.

Bovendien is de aanplant van geselecteerde en bekende herkomsten een interessante ontwikkeling om te volgen met het oog op klimaatverandering. Bomen uit Zuid-Europa zijn waarschijnlijk beter bestand tegen de warme zomers waarmee we steeds vaker te maken hebben.

Boom-eekhoorn

Maatwerk

Vanuit Trees for All streven wij dus samen met onze projectpartners naar de aanplant van nieuw bos met autochtoon of streekeigen plantmateriaal. Willen we bomen aanplanten in een bepaald gebied? Dan onderzoeken we eerst welke soorten hier al voorkomen of er wel thuishoren, maar nog ontbreken. Vervolgens bestellen onze projectpartners het plantmateriaal dat we samen aanplanten.

Gevarieerde bossen

Naast de keuze voor inheemse boomsoorten, vinden we het belangrijk om gevarieerde bossen aan te planten. Vroeger zijn er grootschalige monoculturen aangeplant: bossen die uit slechts één of enkele boomsoorten bestaan. Bij de aanplant van deze monoculturen ligt de focus op houtteelt of gebruikshout en niet op het belang van bomen voor bijvoorbeeld de biodiversiteit. Terwijl we dat laatste bij Trees for All juist heel belangrijk vinden.

Daarom planten wij per project gemiddeld 15 tot 20 verschillende boomsoorten aan. Zulke gevarieerde bossen zijn stabieler en klimaatbestendiger dan monoculturen. Krijgt één soort het lastig, bijvoorbeeld door een plaag of droogte? Dan houden de andere soorten het bos in stand. De opengevallen plek zal worden opgevuld door de andere bomen.

Een voorbeeld: we zien dat monoculturen met alleen maar fijnsparren massaal afsterven. Maar een enkele fijnspar in een gemengd bos is wél heel waardevol voor bijvoorbeeld specifieke paddenstoelen of als nestboom voor roofvogels.

De juiste boom op de juiste plaats

Klimaatverandering is van alle tijden. Maar de laatste decennia zijn de veranderingen in een achtbaan terechtgekomen. Ook andere ontwikkelingen vormen een bedreiging, zoals droogte, versnippering en teveel stikstof. Daardoor komen ook boomsoorten die al jarenlang in Nederland voorkomen in de problemen. Willen we vitale en sterke bossen behouden? Dan moeten we inheemse en gemengde bossen aanplanten. Daar werken we iedere dag aan. Met als uitgangspunt: de juiste boom, op de juiste plaats, op de juiste manier beheerd.