Black Friday deals weerstaan: waarom is dat zo lastig? (+ tips waarmee het wél lukt)

Duurzamer leven en verleidelijke Black Friday aanbiedingen: die twee dingen gaan lastig samen. Uit onderzoek blijkt dat de jongste generaties, voor wie duurzaamheid heel belangrijk is, ook het meest gevoelig zijn voor Black Friday deals. Waarom is het zo lastig die koopjes te weerstaan? En hoe lukt het toch? Trees for All vroeg het aan ‘changemaker’ Babette Porcelijn, die jarenlang onderzoek deed naar onze impact op de aarde. Zo maken we samen van Black Friday, Green Friday!

Consuminderen: hartstikke nodig en hartstikke lastig

CO2-uitstoot, grondstoffenverbruik, verlies van natuur, vervuiling en slechte werkomstandigheden in fabrieken. Er zijn talloze reden waarom het belangrijk is dat we met z’n allen minder nieuwe spullen kopen. De productie, het transport, het gebruik én het afdanken van al onze aankopen, hebben een negatieve impact op de aarde. En daarmee uiteindelijk ook op onszelf.

Waarom is consuminderen voor veel mensen dan toch zo lastig? Volgens Babette Porcelijn zijn er meerdere redenen. “Eigenlijk zit er geen natuurlijke stopknop op ons brein”, vertelt ze. “Onze hersenen zijn zo ingericht dat we graag spullen willen hebben én houden. In de hele geschiedenis van de mensheid was dat ook nodig, want de hoeveelheid spullen en eten was altijd beperkt. Maar die tijd is in een rijk land als Nederland allang voorbij.“

De impact van onze spullen is lastig voelbaar

Dat is dan ook een belangrijke reden waarom Trees for All op Black Friday een tegengeluid laat horen met de Green Friday beweging. De aarde nóg verder uitputten met onnodige aankopen, is wel het laatste dat we nodig hebben in tijden van klimaatverandering en het verlies van natuur. Bovendien leven we in Nederland al alsof we ruim drieënhalve aarde beschikbaar hebben in plaats van één, berekende Global Footprint Network.

Wat daarbij niet helpt, is dat we niet direct voelen wat de impact is van het kopen van spullen. Het is immers niet zo dat je huis direct overstroomt wanneer je die nieuwe jeans afrekent. Babette: “Terwijl er voor de katoenproductie van zo’n jeans 10.000 liter water nodig is, plus een berg aan pesticiden en mest. En dan heb ik het nog niet eens over de CO2-uitstoot die vrijkomt in fabrieken of tijdens het transport. Of over de chemicaliën die gebruikt worden om jeans een kleurtje te geven. Dat we die impact niet zien, maakt het zo ingewikkeld voor ons brein.”

Spullen vormen onze identiteit

We moeten dus vanuit onszelf bewuster nadenken over de gevolgen van onze aankopen. Dat spullen vaak een deel van onze identiteit zijn, maakt dit niet makkelijker. Met die allernieuwste smartphone of merkkleding laten we zien wie we zijn en wat we belangrijk vinden. Er is dus een flinke cultuuromslag nodig als we op een andere manier met onze spullen willen omgaan.

Babette: “Vroeger was ik trots op mijn nieuwste telefoon. Die stond symbool voor de gedachte: ‘ik heb succes, want ik kan deze telefoon betalen’. Nu ben ik juist trost op mijn oude, tweedehands telefoon. Daarmee zeg ik: ‘ik geef om onze toekomst en om mensen aan de andere kant van de wereld’.

Negatieve impact verkleinen, positieve impact vergroten

Mogen we ondertussen dan helemaal niets meer kopen? Dat ook weer niet. Maar het is wél cruciaal dat we drastisch consuminderen. Babette: “Als je bedenkt dat we ruim drieënhalve aarde nodig hebben voor onze huidige levensstijl, zou je kunnen zeggen dat we driekwart minder spullen moeten kopen.”

Door minder te kopen, verkleinen we onze negatieve impact op de aarde. Tegelijkertijd kunnen we ook onze positieve impact vergroten. Bijvoorbeeld door op 24 november van Black Friday, Green Friday te maken. Trees for All roept zoveel mogelijk mensen op om aan te sluiten bij Green Friday. Het idee: koop geen deals, maar doe iets terug voor de aarde. Dit kan bijvoorbeeld door bomen te doneren voor het Green Friday Forest van Trees for All.

Erin geluisd

Tot slot is het goed om te beseffen dat slimme marketingtechnieken ons de hele dag door beïnvloeden en verleiden om nog meer spullen te kopen. En dan is het ook nog zo dat niet alle Black Friday deals échte kortingen zijn. Sommige prijzen worden vlak vóór Black Friday verhoogd om ze vervolgens op Black Friday te verlagen, ontdekte de Consumentenbond. Babette: “Dus eigenlijk worden we er op allerlei manieren ingeluisd. Het geeft mij veel rust dat ik niet meer aan die gekte mee hoef te doen. En dat ik mijn eigen keuzes kan maken.”

Wil jij dat ook? Dan heeft Babette een aantal tips voor je.

Tips om Black Friday deals te weerstaan

• Al zijn Black Friday deals nog zo scherp geprijsd: niks kopen is het goedkoopst. Beter voor je portemonnee én voor de aarde.

• Gebruik zoveel mogelijk spullen die je al hebt. Zo verminder je de behoefte om iets nieuws te kopen. Shop bijvoorbeeld in je eigen kledingkast. En laat spullen zoals kleding, schoenen of een laptop repareren in plaats van dat je iets nieuws koopt.

• Koop alleen wat je echt nodig hebt. Deze vragen kunnen je daarbij helpen: Kun je ook zonder deze aankoop leven? Heb ik al een soortgelijk product in huis? Kan ik dat nog laten repareren? En zijn mijn oude spullen echt ‘op’ of kunnen ze nog even mee?

• Wil je toch iets nieuws kopen? Ga dan voor tweedehands of refurbished (opgeknapte) spullen. Dat is duurzamer én goedkoper.

• Stel de aankoop van elektronica uit. Juist producten zoals smartphones, laptops of televisies zijn erg vervuilend voor het milieu. Laat elektronische producten die je al hebt, bijvoorbeeld eerst repareren.

• Wees creatief met spullen die je al hebt (of die anderen al hebben). Ruil outfits met vrienden of leen spullen van een ander. Er bestaan tientallen websites waar je bijvoorbeeld auto’s, kleding of huishoudelijke apparaten kunt lenen of huren. Dat scheelt een dure aankoop die je misschien maar één of twee keer gebruikt.

• Wil je toch iets nieuws kopen voor jezelf of als cadeautje? Ga voor kwaliteit. Koop spullen die zo lang mogelijk meegaan. Of kies voor iets eco-positiefs: spullen die je helpen om bewuster te leven, zoals een boek met duurzame leefstijltips. Ook bestaan er allerlei cadeaus die iets positiefs bijdragen aan de wereld, zoals bomen. En een bioscoopbon, theaterbon of museumkaart is nog altijd een duurzamer cadeau dan een nieuwe gadget.

• Sluit je aan bij de Green Friday beweging van Trees for All. Zo help je jezelf om geen onnodige aankopen rondom Black Friday te doen. En vermijd de winkelstraat door bijvoorbeeld bomen te komen planten in het Green Friday Forest! Kijk voor meer informatie op www.greenfriday.nl.

Over Green Friday en Trees for All

De Green Friday beweging is een initiatief van Trees for All. Als stichting zetten we ons al bijna 25 jaar in voor een bosrijke wereld. We planten bomen in Nederland en het buitenland en maken mensen bewust van het belang van bomen. Zo zorgen we voor een beter klimaat, meer biodiversiteit en gezonde leefomstandigheden voor iedereen. Trees for All is een CBF-erkend goed doel met een ANBI-status.

Voor pers en media

Heb je mediavragen naar aanleiding van bovenstaand artikel? Dan kun je een e-mail sturen naar pers@treesforall.nl. Extra informatie, waaronder beeldmateriaal, is te vinden op www.greenfriday.nl/pers.