Zo houden we Nederlandse bossen gezond: alles over bosrevitalisatie

Bij Trees for All planten we niet alleen nieuwe bossen, maar zetten we ons ook in voor het behoud en herstel van bestaande bossen. Een van de manieren waarop we dit doen is door middel van bosrevitalisatie. Hierbij planten we verschillende inheemse boomsoorten in een bestaand bos. Waarom is dit zo belangrijk en hoe pakken we dat aan?

Wat is bosrevitalisatie?

Gezonde en vitale bossen: we kunnen niet zonder. Daarom zet Trees for All zich in Nederland in voor bosrevitalisatie. Hiermee verbeteren we de kwaliteit van bestaande bossen door meer boomsoorten en verschillende lagen (structuren) toe te voegen. Dit maakt bossen beter bestand tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals hitte, droogte en plagen. Bovendien dragen vitale bossen bij aan meer biodiversiteit, omdat ze meer planten en dieren aantrekken. Waarom is dit zo hard nodig in Nederland?

“Bosrevitalisatie is het verbeteren van de kwaliteit en vitaliteit van bestaande bossen, zodat ze beter bestand zijn tegen klimaatverandering.”

Bossen in Nederland: kwetsbare monoculturen

Veel bossen in Nederland zijn in het verleden aangeplant voor hun economische waarde, zoals houtproductie. Deze productiebossen zijn vaak monoculturen van één of enkele boomsoorten, zoals fijnsparren en grove dennen.

Het nadeel is dat in zo’n monotoon bos er maar weinig verschillende soorten bomen en struiken groeien. Hierdoor bieden ze maar weinig leefruimte en voedsel voor planten en dieren. Kortom, de biodiversiteit is er niet hoog terwijl dat nodig is voor een gezond en sterk bosecosysteem.

Bovendien zijn monotone bossen erg kwetsbaar voor gevolgen van klimaatverandering, zoals hitte, ziektes of plagen. Als er maar één soort bomen groeit, kunnen ziekten en plagen zich snel verspreiden en is het risico groter dat het hele bos omvalt. Door de zachte winters en enorm droge zomers zijn bijvoorbeeld veel fijnsparren aangetast door de letterzetter, een kevertje dat onder de bast kruipt en de bomen van binnenuit kapot knaagt.

Hoe revitaliseren wij bossen in Nederland?

Hoewel de natuur veerkrachtig is, verandert het klimaat de laatste eeuw steeds sneller. De natuur heeft hierdoor steeds minder tijd om zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden, zoals snelle stijging van de temperaturen en extremer weer. Revitalisering gaat dus niet vanzelf. Als we niks doen, lopen we het risico dat we onze huidige bossen verliezen.

Daarom helpen wij de natuur een handje: met bosrevitalisatie versnellen we het herstel van deze bossen en maken ze toekomstbestendiger. Dit doen we op verschillende manieren met onze partners door heel Nederland.

1. Zoveel mogelijk variatie aan boomsoorten planten

In bestaande, monotone bossen planten we nieuwe boomsoorten bij die beter passen op de locatie en klimaatbestendiger zijn. Een bos met meerdere soorten is namelijk minder kwetsbaar voor ziekten en klimaatschommelingen. Heeft er één boomsoort het moeilijk? Dan blijven er voldoende andere soorten over om het bos in stand te houden.

In het Limburgse Peel en Maas planten we bijvoorbeeld 19 verschillende inheemse boomsoorten, zoals zomereik, tamme kastanje, ratelpopulier, beuk, lijsterbes, vlier en meidoorn. Deze soorten worden in groepjes verspreid door het bestaande bos geplant.

Bosrevitalisatie in Peel en Maas: we maken bestaande bossen klimaatbestendiger door verschillende inheemse boomsoorten bij te planten. Daarbij maken we optimaal gebruik van plekken met meer lichtinval waar de bomen goed kunnen groeien.

2. Meer structuur in het bos aanbrengen

Door een mix van bomen en struiken in verschillende hoogtes te planten, creëren we een gevarieerd bos. Van zo’n gelaagd bos profiteren vele dieren en planten. Elk dier heeft z’n eigen voorkeur voor een plek in het bos waar hij leeft en voedsel vindt: in de kruin van een boom, in struiken en bosjes, of op en onder de grond. Boommarters en vleermuizen bijvoorbeeld, gebruiken  boomholtes als schuil- en nestplek, terwijl kevers, muizen en egels op de bosgrond leven.

Ook draagt het planten van verschillende boomsoorten bij aan een gezonde en vruchtbare bodem, waar nieuwe bomen en planten beter kunnen groeien. Zo draagt een soortenrijk bos met verschillende structuren bij aan meer biodiversiteit, wat essentieel is voor een gezond ecosysteem.

3. De juiste boom op de juiste plek

Ook kijken we goed naar de herkomst van ons plantmateriaal. We kiezen inheemse soorten die aangepast zijn aan het Nederlandse klimaat. Zo profiteren lokale planten en dieren en blijft het ecosysteem in balans. Deze bomen en struiken hebben bij voorkeur een autochtone herkomst.

Een voorbeeld is de inheems-autochtone zomereik, die in grote delen van Europa voorkomt. In Nederland heeft de zomereik zich anders ontwikkeld en bloeit later in het jaar dan in het zuiden van Europa. Nederlandse insecten, zoals bijen, zijn bijvoorbeeld ingespeeld op de latere bloeitijd van deze autochtone boom.

Meer weten over welke keuzes we maken bij de aanplant van bomen in Nederland en waarom? Lees ons artikel: ‘Zo plant Trees for All de juiste boom op de juiste plek’.

Gezonde bossen voor nu en in de toekomst

Bosrevitalisatie is een belangrijke manier om de bossen in Nederland gezond te houden, vooral in gebieden waar veel monoculturen voorkomen. Dankzij de revitalisatie van bossen zorgen we voor bossen die nu én in de toekomst bijdragen aan een hogere biodiversiteit, een betere bodemgezondheid en een stabiel en gezond milieu, ook wanneer het klimaat verandert.