Versterking en herstel van Friese landschappen: resultaten 2023-2024

Samen met de Friese Milieufederatie en Landschapsbeheer Friesland maken we het prachtige Fryslân nog groener. We herstellen en versterken het unieke Friese platteland door landschapselementen aan te leggen. En goed nieuws: afgelopen plantseizoen hebben we meer dan 73.000 nieuwe bomen en struiken geplant!

Herstel van landschapselementen

Landschapselementen zijn structuren in het landschap, zoals bomenrijen, heggen of kleine bosjes. Deze natuur is onmisbaar voor de biodiversiteit in Nederland. Planten en dieren vinden er hun voedsel, een schuilplaats en een plek om zich voort te planten. Ook vormen landschapselementen een verbindingsweg tussen verschillende leefgebieden. Ook nemen landschapselementen CO2 op, vangen stikstof en fijnstof af, bestrijden ziektes en plagen op een natuurlijke manier en zorgen voor een gezonde bodem.

Helaas zijn de afgelopen jaren vele kilometers en hectares van deze landschapselementen uit het landelijk gebied verdwenen. Bijvoorbeeld door de komst van prikkeldraad, schaalvergroting en ruilverkaveling. Daarom zet Trees for All zich in om bomen en heggen op het platteland te herstellen.

Beammen foar Elkenien

In Friesland doen we dat samen met de Friese Milieufederatie, Landschapsbeheer Friesland en particuliere grondeigenaren verspreid over 48 dorpen en steden in de provincie. De aanplant van nieuwe bomen en struiken is belangrijk om de unieke Friese landschappen te behouden en te versterken. En daarmee ook het leefgebied van talloze planten en dieren!

Met dit project dragen we bovendien een boompje bij aan een groener agrarisch gebied én aan milieuvriendelijke landbouw. Zo maken we letterlijk onze naam waar: bomen voor iedereen. Of op z’n Fries gezegd: Beammen foar Elkenien!

Ons doel? Tussen 2022 en 2024 wilden we 92.000 bomen en struiken planten in Friesland. En goed nieuws, want we hebben dit doel ruimschoots gehaald!

Enthousiaste deelnemers

Via lokale kranten deed de Friese Milieufederatie in 2022 een oproep aan grondeigenaren in de provincie Friesland om mee te doen aan het project. Al snel bleek dat er heel veel bewoners in Friesland interesse hadden. De aanmeldingen stroomden binnen!

Landschapsbeheer Friesland maakte samen met de deelnemers een beplantingsplan op maat. Hierbij werd gekeken naar de plantlocatie, de bodem, het omliggende landschap en welke soorten bomen en struiken hier van oorsprong voorkomen. Ook kregen ze instructies om de bomen op de juiste manier te planten en te beheren.

Vervolgens hebben de deelnemers de bomen en struiken zelf geplant in de vorm van landschapselementen die passen bij hun omgeving. Denk daarbij aan bomensingels, bomenlanen, bomenrijen, heggen, kleine bosjes of op zichzelf staande bomen. Hieronder een paar voorbeelden:

Meer dan 73.092 bomen en struiken geplant

Vorig plantseizoen zijn de eerste 30.059 bomen geplant op 39 verschillende locaties in Friesland. Een heel mooi begin! In de winter van 2023-2024 deden we daar een schepje bovenop tijdens het tweede plantseizoen. De deelnemers plantten afgelopen seizoen maar liefst 73.092 bomen en struiken op 216 verschillende plekken: van boerenerven tot zorgboerderijen en langs lanen.

Alle bomen en struiken die de deelnemers planten zijn 100% inheems. Denk aan de lijsterbes, wilg, zwarte els, meidoorn, sleedoorn, Gelderse roos, liguster, esdoorn, hazelaar, iep, berk, eik en kornoelje. Welke soorten we precies planten, verschilt per locatie.

Bedrijfspartners doorstaan de kou in Stroobos

Een van de locaties waar we hebben geplant, is een perceel in Stroobos met voorheen maar weinig groen. Hier zijn 1.600 struiken geplant rondom een weiland. Daarbij kregen we hulp van een aantal van onze bedrijfspartners tijdens de jaarlijkse boomplantdagen. In de winterse kou was dat even bikkelen voor de deelnemers!

Dankzij het harde werk van de deelnemers zijn twee lange heggen aangeplant: een ligusterhaag en een meidoornhaag. Heggen met deze soorten passen van oudsher heel goed in dit landschap en versterken de lokale biodiversiteit.

Hoe gaat het met de landschapselementen?

Na de aanplant rapporteren alle deelnemers aan de Friese Milieufederatie  om de voortgang en groei in de gaten te houden. Ondertussen kunnen we zeggen dat ondanks het natte voorjaar de meeste aanplant goed is aangeslagen. Er is nauwelijks uitval! Hier en daar hebben bomen en struiken wat schade opgelopen door reeën, die maar al te graag aan boompjes knabbelen.

Ook gingen we in juli zelf op bezoek bij twee bijzondere locaties waar landschapselementen zijn geplant: zorgboerderij It Falleat en zorgboerderij De Ripen. Voor deze boerderijen was zonder het ‘Beammen foar Elkenien’ project zo’n uitgave aan bomen en struiken niet te bekostigen. Het extra groen op het land werd aangeplant met de cliënten, oftewel: de hulpboeren!

Hulpboeren vergroenen weiland bij Drachten

Op de zorgboerderij It Fallaet vlakbij Drachten wonen dertien mensen met een beperking. De deelnemers werken bijvoorbeeld met dieren, kweken groente in de kas en tuinieren in de biologische moestuin. Onder begeleiding hebben de hulpboeren maar liefst 2.800 bomen en struiken geplant.

De bomen kregen plek op een groene wal en in een nieuw voedselbos. Ook is er een meidoornheg aangelegd. De bomen en struiken stimuleren de lokale biodiversiteit en houden meer water vast op het terrein. En dat werpt z’n vruchten af: zo wordt er regelmatig een kerkuil gezien. Bovendien levert het onderhoud aan de bomen zinvol werk op voor de hulpboeren!

Een groot succes!

Binnen twee jaar hebben we in totaal 103.151 bomen en struiken geplant op 255 locaties verspreid over heel Friesland. Hiermee hebben we ons doel van 92.000 bomen ruim overtroffen!

Bovendien was was de belangstelling vorig jaar zo groot dat er nog tientallen deelnemers op de wachtlijst staan om mee te doen. Daarom hopen we het project komend plantseizoen verder uit te breiden. Zo kunnen we samen de provincie nog groener maken en in de toekomst genieten van een gevarieerder Fries landschap.

Ondertussen blijven we vanuit Trees for All minimaal tien jaar betrokken bij de monitoring van het project. Wil je meer lezen over het nut van landschapselementen en de meerwaarde ervan voor onze omgeving? Kijk dan op onze website.