Vergroening van de gemeente Eersel: resultaten 2022-2023
07 september 2023
De gemeente Eersel heeft voor de komende jaren een prachtige, groene ambitie uitgeroepen: 400.000 bomen planten. En daar draagt Trees for All graag aan bij! Dankzij de steun van onze donateurs konden we tijdens de winter van 2022-2023 maar liefst 46.000 bomen planten in de Brabantse gemeente. We maken bestaand bos klimaatbestendig, planten nieuw bos op voormalige landbouwgrond én helpen bij de aanplant van landschapselementen (bomen en heggen in het landelijk gebied).
Herstel van bestaand bos
Dankzij de steun van onze donateurs konden we afgelopen winter een start maken met bosherstel in de gemeente Eersel. Dat is hard nodig, want in de gemeente groeiden verschillende monoculturen. Dit zijn bossen die uit slechts een of enkele boomsoorten bestaan. Hierdoor is het bos kwetsbaar is voor droogte, ziektes of plagen.
Dat was ook in Eersel het geval. Hier groeiden veel fijnsparbossen, die de afgelopen jaren zijn aangetast door het knaagwerk van letterzetters (kevers) in combinatie met droogte. We hebben daarom negen hectare gemengd bos teruggeplant op locaties waar voorheen fijnsparbos groeide.
De gemengde bossen bestaan uit een mix aan inheemse bomen en struiken, zoals winterlinde, hazelaar, wilg, ratelpopulier, zoete kers en inlandse eik. Zo’n gemengd en inheems bos is een stuk beter bestand tegen de gevolgen van klimaatverandering. Als één boomsoort het zwaar krijgt, houden de overige soorten het bos in stand. Bovendien trekken deze verschillende boom- en struiksoorten allerlei soorten planten en dieren aan. Zo neemt de biodiversiteit verder toe!
Goed voorbereid van start
In de winter van 2022-2023 kon het planten beginnen. De aangetaste fijnsparren waren al gekapt. Vanwege de grote hoeveelheid dood hout op de bodem, was het niet mogelijk om direct nieuwe bomen te planten. Daarom heeft de gemeente de grond eerst geklepeld. Dat is een vorm van maaien, waarbij de vegetatie als het ware wordt “stukgeslagen” en het maaisel blijft liggen. Dit zorgt voor een rijke bosbodem die uiteindelijk weer dichtgroeit. En zo’n vruchtbare bodem met veel voedingsstoffen is weer een goede basis voor het nieuwe bos!
Druk van grassen bestrijden
Daarnaast heeft de gemeente plantvoren gemaakt: een soort gleuven, waarin de jonge boompjes worden geplant. De plantvoren belemmeren de groei van opkomende grassen die de jonge boompjes kunnen verstikken. Ook zorgen ze ervoor dat er met het planten minder last is van de wortels van de fijnsparren die nog in de grond zitten. Want ook bij het planten van bos geldt: een goed begin is het halve werk!
De bomen groeien goed!
Uiteindelijk hebben we 10.725 bomen en struiken geplant om de voormalige fijnsparbossen te herstellen. Een aantal van onze bedrijfsbospartners heeft daarbij geholpen tijdens een boomplantdag. Het was hard werken, want in de grond zaten nog veel wortels van de oude bomen. Maar het harde werken is meer dan beloond, want de bomen en struiken groeien hartstikke goed!
Tijdens het veldbezoek in juni stonden de meeste jonge bomen en struiken keurig “in blad”. Wel hadden sommigen wat last van hangende bladeren door de droge mei- en junimaand. Wat dat betreft zijn we blij met de relatief natte zomer die volgde. Die heeft de boompjes inmiddels van een goede watervoorraad voorzien!
Zo stonden de boompjes er in juni 2023 bij:
Effectieve voorzorgsmaatregelen
Bij het planten van nieuw bos is het normaal dat niet alle bomen overleven. Dit kan bijvoorbeeld komen door droogte, vraat door dieren, of de groei van grassen, kruiden of bramen. Met onze projectpartners maken we daarom van tevoren afspraken over het percentage uitval dat we binnen een project toestaan. Meestal ligt dit percentage tussen de 5 en 15%. Is de uitval door onvoorziene omstandigheden hoger? Dan worden er in het volgende plantseizoen nieuwe bomen geplant. Dit noemen we ook wel inboeten.
Verder bekijken we per project wat we kunnen doen om uitval te voorkomen. Zo is er in Eersel gewerkt met plantvoren die de boompjes beschermen tegen opkomende grassen. En dat heeft duidelijk effect gehad! Op de plekken mét plantvoren hadden de boompjes een stuk minder last van opkomende grassen dan op de plekken zonder. De uitval is daardoor niet meer dan 3%. Kortom: zeker 97% van de aanplant heeft het gered. Dit project is dus meer dan geslaagd!
Nat voorjaar
Op één van de plantlocaties hadden de populieren het wat zwaarder door de vele regenbuien. Gelukkig groeien de andere boomsoorten op deze locatie juist erg goed, zoals de zwarte els en zachte berk. Hieruit blijkt maar weer hoe belangrijk het is om veel verschillende soorten bomen te planten. Op die manier kunnen de overige boom- en struiksoorten opengevallen plekken opvullen, zodat er alsnog een sterk, vitaal en divers bos ontstaat.
Bescherming tegen reeën
Na afloop van het planten heeft de gemeente extra maatregelen genomen om de groeiende boompjes te beschermen tegen reeën in de omgeving. Deze dieren knabbelen graag aan een jong boompje of vegen erlangs met hun gewei, waardoor de boom kan sterven. Daarom zijn er om een deel van de boompjes kokers geplaatst. Zo kunnen ze de komende jaren ongestoord groeien. Als de bomen ongeveer twee jaar oud zijn, zijn ze groot en sterk genoeg om zichzelf te beschermen. De gemeente zal de kokers dan weer verwijderen.
Beheer en monitoring
Al onze projecten monitoren en evalueren we met zorg. Daarvoor zijn we minimaal tien jaar betrokken bij projecten. Op deze manier kunnen we onze projectpartners ondersteunen bij de monitoring van de bossen en advies geven waar nodig. Verder houden onze projectpartners ons op de hoogte met rapportages. En we monitoren de aanplant zelf ook met (meerdere) veldbezoeken.
Risico’s zoals droogte, verruiging of vraat door dieren proberen we zoveel mogelijk te voorkomen. Daarover lees je meer in onze blog Uitdagingen bij het planten van een bos. Niet elke situatie hebben we volledig in de hand. Maar door nauw betrokken te zijn, kunnen we samen met onze partners op tijd inspringen en maatregelen treffen waar nodig.
Ontwikkeling van de biodiversiteit
Door het planten van deze inheemse en streekeigen boomsoorten zal de biodiversiteit in het bos de komende jaren toenemen. En dat is al een beetje te zien! In het jonge bos komen al meer insecten voor dan in het doodgaande sparrenbos. Ook groeien er verschillende kruiden tussen de jonge boompjes. Die zijn op hun beurt interessant voor nachtzwaluwen. En reptielen zoals hagedissen kunnen op de plantlocatie relatief beschut genieten van het zonnetje.
Op dit moment is het nog te vroeg om uitspraken te kunnen doen over een toename van de totale biodiversiteit in het bos. Maar de verwachting is dat het bos de komende jaren allerlei vogels, insecten, zoogdieren en reptielen zal aantrekken. Wil je meer lezen over de ontwikkeling van een bos en de biodiversiteit? Lees dan verder op onze pagina Hoe groeit een bos.
Nieuw bos en landschapselementen
Naast het herstel van bestaand bos hebben we nog eens 35.275 bomen en struiken geplant. Aan de ene kant gaat het om de aanplant van nieuw bos op voormalige landbouwgronden. Ook op deze locaties hebben we verschillende inheemse soorten geplant, die thuishoren in deze omgeving. Het nieuwe bos zorgt voor verbinding met bestaande natuur en voor meer biodiversiteit.
Aan de andere kant hebben we geholpen met de aanplant van landschapselementen in de gemeente. Denk hierbij aan heggen, bomenrijen en kleine bosjes. Deze landschapselementen zijn geplant op 59 verschillende locaties in de gemeente Eersel. Hiermee is er nog eens zes hectare groen bijgekomen in het zuiden van ons land.
Dankjewel!
Dit project hadden we nooit waar kunnen maken dankzij de steun van al onze donateurs. Daar willen we je enorm voor bedanken. Wil je dat we in de toekomst meer van dit soort projecten kunnen steunen? Plant dan met ons mee.
Plant een boom