Leembossen in Het Groene Woud met 68.832 bomen uitgebreid: resultaten 2023-2024

Sinds 2020 planten we samen met ARK Rewilding Nederland nieuwe leembossen in Het Groene Woud in Noord-Brabant. Samen breiden we deze zeldzame bossen uit, die het thuis zijn van talloze plant- en diersoorten. En de positieve resultaten van het project zijn nu al te zien!

Kickstart voor nieuw bos

De ‘schatkamer van biodiversiteit’: zo worden de Nederlandse leembossen genoemd. Dankzij hun vochtige bodems hebben ze een rijk planten- en dierenleven. Ook zijn ze van groot belang in de strijd tegen klimaatverandering en de toenemende droogte. In Nederland zijn leembossen zeldzaam. Daarom is het belangrijk deze bossen te beschermen en uit te breiden.

Dat doen we in Het Groene Woud samen met onze projectpartner stichting ARK Rewilding Nederland. We planten hier handmatig boomsoorten die er van nature thuishoren. Denk aan fladderiep, linde en meidoorn. Hiermee geven we het nieuwe bos een ‘kickstart’ en verbinden we bestaande natuurgebieden met elkaar. Zo ontstaat er een groot aaneengesloten leefgebied voor allerlei planten en dieren, zoals zeldzame vlinders, de wilde kat, boomkikker, grauwe klauwier, otter en zwarte ooievaar.

Hoe gaat het met de bomen?

Dankzij jullie bijdrage zijn er tijdens de winter van 2023-2024 in totaal 68.832 bomen geplant in Het Groene Woud. Deze zijn verspreid over 13 percelen in Brabant, wat neerkomt op ongeveer 31 hectare nieuw bos! En goed nieuws: ondanks de extreem natte omstandigheden groeien de bomen uitstekend!

Nat, natter, natst

Zowel in de winter als in het voorjaar heeft het veel geregend. Dit zorgde voor een periode van wateroverlast en dat maakte de voorbereidingen op het plantseizoen erg lastig. Het nieuwe bos planten we op voormalige landbouwgronden in Brabant. Normaal gesproken worden de gronden van tevoren bewerkt door medewerkers van ARK. Op akkerland zaait ARK bijvoorbeeld koren in. Dit maakt de bodem los en bevordert de leefbaarheid van de bodem, zodat de jonge bomen goed kunnen groeien.

Vanwege de natte grond was dit afgelopen seizoen niet overal mogelijk. Zware machines die helpen bij de grondvoorbereiding konden het te natte land niet op. In Schijndel werd er daarom tussen oude landbouwgewassen, die op een natuurlijke manier plaatsmaken voor de bomen. Ook tijdens de plantdagen hielden we het vaak niet droog, maar dat mocht de pret niet drukken!

Het bos slaat goed aan

Ondanks de extreme regenval bij de aanplant maken de meeste bomen het gelukkig goed. Sterker nog, het nieuwe bos loopt overal goed uit en er is nauwelijks uitval! Slechts op plantlocatie de Velder hebben ongeveer 400 bomen het niet gehaald. Deze bomen worden opnieuw geplant.

Op het perceel bij Wielse Kamp is het ARK toch gelukt om de grond van tevoren in te zaaien met graan. Hierdoor is de bodem bedekt en voorkomen we dat de jonge boompjes verstikt worden door opkomende grassen. En dit heeft geholpen: de bomen zijn hier al ruim een meter hoog! Het graan is eenjarig en zal na een jaar vanzelf afsterven, maar ondertussen geeft het de biodiversiteit een boost: er komen allerlei planten en dieren op af.

Veerkrachtige bomen

De bomen en struiken die we hebben geplant, zijn kenmerkend voor leembossen. Denk aan de haagbeuk, iep, heggenroos, rode kornoelje, linde en zwarte els. Deze soorten horen er van nature thuis en zijn meer gewend aan een natte ondergrond. Zo hebben we een sterk en divers bos aangeplant dat goed bestand is tegen weersextremen.

Op de plantlocaties zien we dit duidelijk terug: elke boom past zich op z’n eigen manier aan op de extreme hoeveelheid water die is gevallen. Bij sommige bomen is dit te zien aan bladeren met bruine randen. Bij andere bomen kleuren de bladeren al rood, wat betekent dat ze in winterrust gaan en hun bladeren laten vallen. Zo bereiden ze zich alvast voor op volgend groeiseizoen.

Weer andere bomen groeien juist ontzettend goed op de natte bodem. Zo produceren de Gelderse roos en vuilboom (ook wel sporkehout genoemd) al bessen. Mocht het plotseling erg droog worden in de zomer? Dan verwachten we dat deze veerkrachtige bomen dit ook goed aankunnen.

Gelderse roos en sporkehout produceren ondanks het natte plantseizoen al bessen op de locatie Wielse Kamp in juli 2024

De natuur gaat haar eigen gang

Nadat het nieuwe leembos is aangeplant, laat ARK de natuur haar eigen gang gaan. Zo bekijken ze welke natuur er spontaan opkomt in dit gebied. Dit noemen we ook wel natuurlijke regeneratie. Een unieke werkwijze, die we vanuit Trees for All graag ondersteunen.

Ook dood hout heeft een functie in het nieuwe bos. Micro-organismen, zoals paddenstoelen en goede bacteriën, kunnen hier volop groeien. En die zorgen weer voor een gezonde bosbodem. Zo krijgt het jonge bos een goede start.

Toename aan biodiversiteit

We zien dat het piepjonge bos nu al een positieve invloed heeft op de biodiversiteit. De gronden waarop we hebben geplant, werden voorheen gebruikt voor het verbouwen van mais of Engels raaigras. Daarbij werd veel kunstmest en onkruidbestrijding ingezet. Dit is ontzettend slecht voor de bodem, het bodemleven, grondwater en insecten. Met de komst van het nieuwe bos is het gebruik van bestrijdingsmiddelen stopgezet.

En wat blijkt? Verschillende vogels komen het nieuwe bos al verkennen! Daarnaast heeft ARK hazen, konijnen en reeën in het nieuwe bos gespot. Ook de planten komen langzaam weer terug het gebied in.

Stapstenen tussen leembossen

Met elk perceel waarop we nieuw bos planten, verbinden we stapje voor stapje verschillende leembossen in het Groene Woud met elkaar. Dit netwerk van bestaande en nieuwe natuurgebieden is ontzettend belangrijk voor de biodiversiteit. Dieren zoals boommarters, ijsvogelvlinders en boomkikkers kunnen zich op deze manier onbelemmerd over grotere afstanden verplaatsen. Bovendien zal het bos nieuwe planten en dieren aantrekken. Zo behouden en versterken we de unieke biodiversiteit die leembossen rijk zijn!