Black Friday heeft zijn langste tijd gehad en dat is beter voor iedereen

Van-voor-prijzen, 70% korting of één plus één gratis: het jaarlijks terugkerend koopcircus Black Friday staat voor de deur. Eind november gaan we met z’n allen massaal op jacht naar de beste deals voor de laagste prijs. Toch is het de hoogste tijd dat we afrekenen met zulke extreme kortingen. Dat is beter voor de aarde en daarmee beter voor onszelf.

Door Simone Groenendijk, directeur Trees for All

Bewust-zijn versus bewust-doen

Door het aanbieden van extreme kortingen werkt Black Friday overconsumptie en impulsaankopen in de hand. We kopen om het kopen, zonder dat we al die spullen per se nodig hebben. Terwijl de productie, het gebruik én het afdanken van al die kleding, schoenen en elektrische apparaten grote impact hebben op de aarde.

Zo’n 80% van de Nederlandse consumenten is zich bewust van de negatieve impact van overmatig shoppen. Dat blijkt uit een onderzoek dat stichting Trees for All liet uitvoeren onder consumenten over hun koopgedrag tijdens Black Friday.

Toch blijkt het in de praktijk nog behoorlijk lastig om die verleidelijke nu-of-nooit-kortingen het hoofd te bieden. Vooral de milieubewuste Generatie Z, tussen de 10 en 25 jaar oud, geeft aan op Black Friday haar duurzame principes opzij te willen zetten. Het verschil tussen ‘bewust-zijn’ en ‘bewust-doen’ is dus nog groot.

Verkeerde zuinigheid

Van nature is de Nederlander zuinig. Hoe zorgvuldiger we met onze spullen omgaan, hoe langer ze meegaan. Maar dat geldt alleen als die T-shirts, sneakers en laptops zo gemaakt zijn dat ze de tand des tijds kunnen doorstaan. En laat dat nu net het probleem zijn.

In plaats van een eerlijke prijs te betalen voor een kwalitatief en duurzaam product, kopen we tijdens Black Friday zoveel mogelijk spullen voor zo min mogelijk geld. Onze behoefte aan veel-voor-weinig gaat niet alleen ten koste van de kwaliteit van producten, maar ook van de arbeidsomstandigheden van de mensen die deze producten maken. Zo wordt goedkoop duurkoop: voor de aarde en uiteindelijk ook voor onze portemonnee.

Terug naar normaal

Stoppen met extreme kortingen lijkt dan ook de enige manier om te genezen van onze massale koopziekte. Daarbij komt er dit jaar hulp uit onverwachte hoek. Brancheorganisatie INretail verwacht dat winkeliers rond 25 november, de dag waarop Black Friday dit jaar valt, met minder hoge kortingen strooien. Winkels zouden geen baat hebben bij een lang uitverkoopseizoen vanwege de hoge inflatie. Zij concurreren met elkaar door het geven van hoge kortingen en verliezen daardoor juist omzet.

Laat dit daarom het moment zijn om af te rekenen met extreme kortingen en terug te keren naar normaal. Naar het repareren van je fiets voordat je die bij het grofvuil zet. Naar één zomer- en één winterjassencollectie. Naar consuminderen en zuinig zijn op duurzame aankopen. Dat is overigens geen pleidooi voor geheelonthouding. Koop vooral die wasmachine als je die nodig hebt. Maar doe het met bewustzijn voor de wereld om je heen. En stel jezelf continu de vraag: heb ik deze aankoop écht nodig? Of het nu Black Friday is of niet.

Simone schreef dit artikel in het kader van Green Friday, de beweging waarmee Trees for All een tegengeluid laat horen op Black Friday. Bedrijven en consumenten worden opgeroepen op Green Friday geen Black Friday deals te (ver)kopen, maar de aarde iets terug te geven: bomen voor het Green Friday Forest. Onder andere bedrijven als Dille & Kamille en ANWB sloten zich al aan bij de beweging.