Herstel van dorpsbos Kolham: resultaten 2023-2024

In Groningen hebben we dankzij de hulp van onze donateurs 12,5 hectare van het dorpsbos Kolham opnieuw beplant. Zo hebben we het oude monotone bos omgezet in een nieuw en divers bos dat tegen een stootje kan en waar allerlei planten en dieren zich thuis voelen. En goed nieuws: het vernieuwde dorpsbos is officieel geopend!

Van eentonig sparrenbos naar gevarieerd, klimaatbestendig bos

Vlakbij het Groningse dorp Kolham ligt een dorpsbos van 31 hectare, waar voorheen veel fijnsparren groeiden. De afgelopen jaren bleken deze bomen niet goed bestand tegen klimaatverandering: veel fijnsparren hebben de droge zomers en stormachtige dagen niet overleefd.

Omdat het niet meer veilig was om in het bos te lopen, is 12,5 hectare bos gekapt. Zonde, maar noodzakelijk. Gelukkig kwamen de inwoners van de gemeente Kolham en de Vereniging Dorpsbelangen Kolham in actie om op deze plek een nieuw en divers bos te planten. In een gevarieerd bos groeien meerdere soorten (inheemse) boom en struiksoorten. Dat maakt het bos beter bestand tegen de gevolgen van klimaatverandering dan een bos dat maar uit een of enkele boomsoorten bestaat. Bovendien trekt een divers bos allerlei planten en dieren aan, waardoor het bos weer gaat leven.

Hoe gaat het met de bomen?

Dankzij een bijdrage van Vandebron hebben we tijdens de winter van 2022-2023 de eerste 10.400 bomen kunnen planten. Een deel hiervan werd door enthousiaste klanten en collega’s van Vandebron zelf in de grond gezet tijdens een van de plantdagen.

Afgelopen winter hebben we nog eens 55.000 bomen geplant. Hiermee is er in totaal 12,5 hectare van het dorpsbos Kolham hersteld. Ondanks een extreem natte winter en nat voorjaar groeien de bomen uitstekend!

Nat, natter, natst

Zowel in de winter als in het voorjaar heeft het veel geregend. Een aantal plantlocaties bleef zelfs compleet onder water staan. Dat maakt het planten van het bos lastig: bij een te natte ondergrond kunnen zware plantmachines het land niet op. Ook zijn veel boomsoorten erg gevoelig voor natte voeten. Als het grondwater lange tijd te hoog staat, sterven de wortels af en kunnen de bomen niet groeien.

Gelukkig kwam onze projectpartner Vereniging Dorpsbelangen Kolham met een slimme oplossing om de wateroverlast aan te pakken: door tijdelijke greppels te graven konden ze het water afvoeren naar een sloot. Vervolgens zijn alle bomen zijn handmatig geplant (met een beetje hulp van een kleine graafmachine). Een flinke klus, maar dit heeft goed geholpen: alle bomen zijn geplant en ze zijn goed aangeslagen.

De bomen hebben dankzij de omheining ook geen schade opgelopen door reeën (die maar al te graag aan boompjes knabbelen). Sterker nog, ze groeien ontzettend hard: binnen twee jaar zijn sommige iepen al twee meter hoog!

Het aantal bomen dat het niet heeft gered is verwaarloosbaar. De Dorpsvereniging heeft alleen een aantal laanbomen die het vorig jaar niet hebben gehaald opnieuw geplant.

De aanplant staat er ontzettend goed bij tijdens ons monitoringsbezoek in juli 2024

Diverse boomsoorten

In het nieuwe bos zijn minstens 13 verschillende soorten bomen en struiken geplant, zodat er een gevarieerd bos ontstaat. Krijgt één soort het in de toekomst toch zwaar? Dan houden de andere bomen en struiken het bosklimaat in stand. Zij zullen eventuele opengevallen plekken opvullen.

In het dorpsbos zijn er onder andere haagbeuk, winterlinde, wintereik, vuilboom, lijsterbes, Gelderse roos, zoete kers, grove den, ruwe berk en hazelaar de grond in gegaan. Dit zijn inheemse soorten die van nature thuishoren in deze omgeving en veel bijdragen aan de biodiversiteit.

De aanplant in juli 2024, met op de achtergrond de laatste fijnsparren

Een boost voor de biodiversiteit

Om het bos een goede start te geven, heeft de dorpsvereniging stapels takken in het bos neergelegd. Micro-organismen, zoals paddenstoelen en goede bacteriën, kunnen hier volop groeien. En die zorgen weer voor een gezonde bosbodem.

De combinatie van deze takkenhopen met dood hout en de aanplant met verschillende bomen en struiken geeft een grote impuls aan de biodiversiteit. Planten en dieren vinden er hun voedsel, een schuilplek of de ruimte om zich voort te planten. Vergeleken met het voormalige monotone bos stijgt de natuurwaarde in het nieuwe bos enorm en bruist het straks van het leven!

Zo heeft het wilgenroosje al z’n weg gevonden naar het vernieuwde bos. Tijdens ons veldbezoek in juli kleurde deze plant het gebied prachtig roze. Ook is er afgelopen broedseizoen onder andere een paartje grauwe klauwieren gezien. Op de foto hieronder zie je het mannetje met een regenworm, voer voor z’n jongen.

Een bos voor de toekomst

In het najaar van 2024 planten vrijwilligers uit het dorp nog een paar honderd elsbessen. Ook worden de laatste twee plekken met overgebleven fijnsparren nog omgevormd. De nieuwe boompjes zullen straks uitgroeien tot een robuust en klimaatbestendig bos, waarvan de huidige en toekomstige generaties weer volop van kunnen genieten! Vanuit Trees for All blijven we betrokken om de resultaten te monitoren.

Bezoek het Dorpsbos Kolham

Op 4 juni werd het vernieuwde bos officieel geopend door gedeputeerde Henk Emmens, Jan Willem Bos, voorzitter Vereniging Dorpsbelangen Kolham, en Roel Douwes, ecoloog. Neem dus vooral een kijkje in het nieuwe bos!