Elf hectare nieuw bos in Vlaanderen: resultaten plantseizoen 2023-2024

Vlakbij het Vlaamse Luciebos hebben we dankzij een bijdrage van onze donateur Hotels for Trees eentonig grasland omgevormd naar robuust bos. In totaal hebben we 4.770 bomen en struiken geplant, samen met Limburgs Landschap Vlaanderen. Tijdens ons veldbezoek in augustus 2024 zagen we dat de natuur hier nu alweer tot leven komt!

Van eentonig grasland naar levendig bos

Net als Nederland heeft ook Vlaanderen de ambitie om meer bos te planten. Vlakbij Houthalen-Helchteren was er een geweldige kans op dat te doen. Tussen een aantal bosgebieden in lag een groot grasland van elf hectare. Dit stuk grond had amper waarde voor de lokale natuur. Er groeide alleen Engels raaigras, een grassoort dat gebruikt wordt als veevoer. Ook werd er voorheen mais op het land verbouwd.

Doordat er maar één soort groeide, was het grasland geen aantrekkelijke omgeving voor planten en dieren. De biodiversiteit was er dus ontzettend laag. Bovendien werd de grond intensief bemest en gemaaid, waardoor de natuur zichzelf niet goed kan ontwikkelen. Daar hebben we met dit project verandering in gebracht!

Samen met Limburgs Landschap Vlaanderen hebben we het grasland omgevormd naar bos. Zo verbinden we bestaande natuur met elkaar tot één groot natuurgebied, waar allerlei planten en dieren zich thuis zullen voelen. Dankzij een donatie van onze partner Hotels for Trees hebben we dit project mogelijk gemaakt.

Wat hebben we in Vlaanderen gedaan?

In het plantseizoen van 2023-2024 zijn er in totaal 4.770 bomen en struiken geplant. We kregen daarbij hulp van onze donateur Hotels for Trees: tijdens een winterse plantdag in december 2023 staken deelnemers zelf de handen uit de mouwen om een deel van de bomen te planten. In de zomer van 2024 gingen we langs bij de plantlocatie om te kijken hoe de bomen erbij staan. En goed nieuws: de bomen groeien uitstekend!

Een slimme aanplantmethode

In het Luciebos zijn de bomen aangeplant in een ‘kloemp’: een groepje bomen en struiken van ongeveer zes bij zes meter. In elk vak staan een aantal bomen van één boomsoort, zoals de zomereik, ruwe berk, zoete kers of beuk. Om de bomen heen worden verschillende soorten inheemse struiken geplant, zoals sporkehout en hazelaar. Al met al staan er zo’n 25 bomen en struiken in een vak. De bomen zullen met elkaar concurreren om het zonlicht: wie het eerst boven is, vangt het meeste licht en kan daardoor sneller groeien. Het doel is om uiteindelijk per vak minstens een ‘toekomstboom’ over te houden. Deze bomen zorgen voor schaduw en voedingsstoffen in de grond. Zo ontstaat er snel een bosecosysteem.

Tussen de kloempen wordt er bewust ruimte open gelaten, zodat er plek is voor natuurlijke verjonging. Dit is het proces waarbij zaailingen of scheuten spontaan opkomen uit zaden, noten of wortels van boomsoorten uit de omgeving. Deze aanplantmethode zorgt voor meer variatie in het bos en verschillende structuren van hoge en lage planten. We laten de natuur dus zoveel mogelijk haar gang gaan, waardoor het bos zich op een natuurlijke manier kan ontwikkelen en steeds dichter groeit.

Een groene oase

Deze aanplantmethode blijkt uitstekend te werken: binnen een half jaar is het kale gebied getransformeerd in een groene oase! Ondanks het extreem natte winter en nat voorjaar, zijn de bomen ontzettend goed aangeslagen. De hoogste bomen zijn nu al meer dan twee meter hoog. Vooral de elzen en berken groeien als een speer. Slechts een aantal bomen hadden het wat moeilijker op de natte ondergrond, zoals de lijsterbes, maar tot nu toe is er van uitval geen sprake.

Sterker nog, tijdens ons veldbezoek zagen we zelfs al veel bomen en planten die hun weg naar het perceel hebben gevonden. Het veld stond vol met waardevolle planten voor insecten, zoals fijnstraal en liggende leeuwenbek. Ook zagen we kleine boompjes opkomen, zoals een esdoorn.

Een boost voor de biodiversiteit

Samen met Limburgs Landschap hebben we een gevarieerd bos geplant: een bos met verschillende bomen en struiken. Zo’n gemengd bos is veel beter voor de biodiversiteit dan een stuk grond waar maar één gewas groeit. Hoe meer variatie aan bomen en struiken, hoe meer verschillende planten en dieren het bos straks in de toekomst aantrekt. Bovendien is een gemengd bos veel minder gevoelig voor de gevolgen van klimaatverandering, zoals ziektes of droogte. Zo streeft Limburgs Landschap naar meer én betere natuur in Vlaanderen.

Dankzij het nieuwe bos verbinden we de omliggende natuurgebieden Hengelhoef en Zwarte Berg. Op deze manier creëren we een groot aaneengesloten stuk natuur en leefgebied voor dassen, bosuilen, spechten, vleermuizen, en vlinders. En dat werpt nu z’n vruchten al af: tijdens ons veldbezoek zagen en hoorden we al veel verschillende dieren: een buizerd, specht, libelle, kikker en vlinders. De natuur komt nu al tot leven!