Hoe wij zorgen voor kwalitatieve en duurzame herbebossing

De BBC kwam begin mei 2022 met nieuws over boomplantprojecten. Uit hun eigen onderzoek blijkt dat veel grootschalige herbebossingsprojecten mislukken. Initiatieven maken een goede sier met indrukwekkende aantallen bomen. Maar in werkelijkheid worden bomen niet geplant, verkeerd geplant of niet goed onderhouden. Hoe kijken wij hier vanuit Trees for All naar? En wat zijn onze voorwaarden om van onze projecten een succes te maken?

Mislukte bosprojecten: wat we níet willen

Uit onderzoek van de BBC blijkt dat wereldwijd veel boomplantprojecten mislukken. Binnen sommige projecten worden überhaupt geen bomen geplant. Het project bestaat dan alleen op papier. En in andere gevallen maakt een natuurlijk bos plaats voor commerciële plantages van exoten zoals Eucalyptus.  

Ook opvallend: wereldwijd organiseren overheden talloze boomplantevenementen. Toch is er lang niet altijd aandacht voor het onderhoud van de aanplant. In Uttar Pradesh (India) bijvoorbeeld, gingen de afgelopen jaren tientallen miljoenen boompjes de grond in, maar slechts enkele daarvan overleefden.

Kwaliteit boven kwantiteit

Deze voorbeelden roepen (terecht) vragen op. Bovendien werpen ze een schaduw over alle goede initiatieven wereldwijd die wél positieve impact hebben. We moeten dus waken voor dit soort vormen van greenwashing, waarbij organisaties of initiatieven zich groener voordoen dan ze zijn. Want de wereldwijde problemen rondom klimaatverandering en biodiversiteitsverlies lossen we niet op met mooie verhalen. Het gaat om wat we daadwerkelijk dóen.

Bij Trees for All zeggen we altijd: een boom planten is niet zo moeilijk. Maar een bos onderhouden en tot ontwikkeling brengen, is een heel ander verhaal. Daarbij gaat kwaliteit bij ons boven kwantiteit. Ja, we willen zoveel mogelijk bomen planten. Maar alleen als de juiste boom op de juiste plek wordt geplant en op de juiste manier wordt onderhouden. Hoe doen we dat?

Onze criteria voor projecten en partners

Wij werken daarom op basis van integrale projectfinanciering. Dat betekent dat we niet zomaar bomen planten, maar altijd kijken altijd naar het totaalplaatje van een project. Dat omvat bijvoorbeeld het opzetten van kwekerijen voor kwalitatieve zaailingen, de bescherming en bewatering van jonge boompjes, trainingen in bosbeheer en -onderhoud, brandpreventie en monitoring op de lange termijn.

Onze projecten en projectpartners – die de projecten uitvoeren – kiezen we daarom uiterst zorgvuldig. Vanuit de hele wereld krijgen we aanvragen om bosprojecten te steunen. Veel initiatieven komen voort uit een intrinsieke motivatie om iets goed te doen voor de wereld. Andere initiatiefnemers willen snelle toegang tot financiering of geld verdienen met carbon credits.

Wij kiezen alleen voor een samenwerking met partners die een sterk en onderbouwd herbebossingsplan hebben. Ook hebben onze partners aantoonbare ervaring met boomaanplant en herbebossing, expertise op het gebied van bos-en natuurbeheer, én de juiste relaties met lokale gemeenschappen, organisaties en overheden in het projectgebied. In onze werkwijze lees je meer over onze criteria voor projecten en partners.

De juiste boom op de juiste plek, op de juiste manier beheerd

Daarnaast is het cruciaal dat lokaal de juiste voorwaarden aanwezig zijn voor duurzame bosaanplant. Dat betekent onder andere dat lokale landrechten duidelijk zijn en dat de juiste boom op de juiste plek terecht komt. We planten bij voorkeur zoveel mogelijk inheemse soorten die van nature in het gebied voorkomen of soorten die al decennia lang bewijzen dat ze een positieve invloed hebben op de lokale natuur, planten en dieren.

Per gebied kijken we vervolgens wat er nodig is om jonge aanplant te laten uitgroeien tot een volwassen bos. Soms vraagt dat om een omheining ter bescherming tegen grazend vee; in andere gevallen zijn extra water of bemesting essentieel voor een gezonde start.

Samenwerken met de lokale bevolking

Tot slot is een belangrijk voorwaarde bij onze internationale projecten dat de lokale bevolking nauw betrokken is bij het project. Zij werken bijvoorbeeld in de boomkwekerijen, helpen met de aanplant of hebben een baan als bosbeschermer. Naast extra werk en inkomsten profiteren mensen ook van onze projecten doordat de bomen bijvoorbeeld zorgen voor extra voedsel, een verbeterde toegang tot water of duurzame landbouwvormen mogelijk maken. Dit alles draagt bij aan hun inzet om de bossen ook op de lange termijn te beschermen en te behouden, doordat ze zelf baat hebben bij het bos.

Uitdagingen bij herbebossing

Bij al deze thema’s delen wij actief onze expertise met onze partners. Veldbezoeken vormen daarom een vast onderdeel van onze werkwijze, zodat we waar nodig ondersteuning kunnen bieden en de voortgang van projecten nauwlettend kunnen volgen. Tegelijkertijd zijn we realistisch over de uitdagingen en risico’s die bij herbebossing komen kijken. Factoren als aanhoudende droogte of bosbranden hebben we niet altijd in de hand, en ook de langetermijnbescherming van nieuw bos tegen illegale kap vraagt om blijvende aandacht.

Een van de eerste vragen die we daarom aan onze projectpartners stellen, is: waarom is het bos hier in de eerste plaats verdwenen? Het antwoord daarop maakt direct duidelijk wat de grootste bedreigingen zijn en welke maatregelen we moeten treffen om het bos met succes te herstellen én te behouden.

Daarnaast is het – zeker in economisch kwetsbare gebieden – van belang dat het bos ook waarde heeft voor de lokale bevolking, bijvoorbeeld doordat het bescherming biedt, voedsel oplevert, of inkomsten genereert uit CO₂-credits, koffie of cacao. De kernvraag is dan: hoe kunnen we van een herbebossingsproject een duurzaam, zelfvoorzienend model maken?

Minimaal 10 jaar betrokken

Om al deze redenen blijven wij minimaal tien jaar betrokken bij onze internationale projecten. Zo zorgen we er samen voor dat nieuw bos kan uitgroeien tot een blijvend onderdeel van de lokale leefomgeving. Met een positieve impact op het klimaat, de biodiversiteit én de mensen in het projectgebied.

Heb je na het lezen van dit artikel toch nog vragen of suggesties? Laat het ons weten. Ook voor goede projectvoorstellen staan we altijd open.