Ruim 30.000 bomen en struiken erbij voor de zeldzame eikelmuis in Zuid-Limburg: resultaten 2024-2025

In Zuid-Limburg herstellen we het leefgebied van een van de meest bijzondere én bedreigde dieren van Nederland: de eikelmuis! Dit nachtdier met zijn pluimstaart en zwarte ‘masker’ komt nog maar op twee plekken in Nederland voor. Door bomen en struiken te planten verbinden we deze gebieden, zodat de eikelmuis straks meer voedsel, nestelplekken en leefruimte heeft. Dankzij jullie donaties hebben we samen met OmniVerde al meer dan 30.000 bomen en struiken geplant. Tijd voor een update!

Waarom zetten we ons in voor de eikelmuis?

Grote kans dat je nog nooit van de eikelmuis hebt gehoord. Deze onbekende diersoort leeft verscholen in de dichte struiken en bossen op de heuvels in Zuid-Limburg. Vroeger kwam hij op veel meer plekken voor, maar door het verdwijnen van bosjes, heggen en fruitbomen is zijn leefgebied sterk versnipperd. Sinds 2006 staat de soort op de Rode Lijst als ‘ernstig bedreigd’.

Gelukkig bundelen verschillende organisaties hun krachten in het Beschermingsplan Eikelmuis. Samen met OmniVerde, Het Limburgs Landschap, Staatsbosbeheer, Gemeente Eijsden-Margraten, Zoogdiervereniging en GaiaZOO komen we in actie om het landschap tussen de twee laatste leefgebieden, de Bemelerberg en het Savelsbos, eikelmuisvriendelijker te maken.

Trees for All draagt bij door bomen en struiken te planten om deze twee natuurgebieden met elkaar te verbinden. Zo kunnen twee populaties eikelmuizen zich straks gemakkelijker verplaatsen. Ook zorgt de aanplant voor genoeg voedsel en rust- en nestelplekken. Zo neemt hopelijk het aantal eikelmuizen weer snel toe.

De eikelmuis (foto: Wesley Overman)

Zo werken we aan herstel van het landschap

Afgelopen winter hebben we bomen en struiken geplant op 19 verschillende locaties tussen de Bemelerberg en het Savelsbos in Zuid-Limburg. Bij boeren en particuliere grondeigenaren hebben we landschapselementen aangeplant, zoals houtsingels, struweelhagen, houtwallen en bosjes. Hiermee creëren we een ‘groene corridor’: een soort snelweg van struiken en bomen waarlangs de eikelmuis zich kan verplaatsen (veilig uit het zicht van roofdieren) en zich kan voortplanten.

Alle aangeplante soorten zijn 100% inheems die hier van nature thuishoren en de lokale biodiversiteit versterken. Denk aan de veldesdoorn, haagbeuk, kornoelje, hazelaar, meidoorn, vlier en zoete kers. Ze bieden niet alleen beschutting, maar zorgen met hun bessen en noten ook voor een rijke voedselbron voor de eikelmuis en vele andere dieren.

Zo brengen we het oorspronkelijke Zuid-Limburgse cultuurlandschap in oude glorie terug: een gevarieerd landschap met bosranden, heggen, boomgaarden en graften, waar de eikelmuis dol op is.

Zo gaat het nu met de bomen

Ondanks het enorm droge voorjaar groeien de bomen en struiken ontzettend goed. Sommige soorten, zoals de aalbes en lijsterbes bloeien zelfs al! Enkele laanbomen hebben duidelijk last gehad van de droogte. Toch is de totale uitval minimaal en we verwachten dat deze bomen vanaf de stam opnieuw zullen uitlopen.

Op 19 verschillende locaties tussen de Bemelerberg en het Savelsbos zijn landschapselementen geplant, zoals houtsingels, struweelhagen, houtwallen en bosjes

Slimme monitoring met nestkasten

In nieuwe en bestaande leefgebieden in Zuid-Limburg zijn speciale nestkasten opgehangen. Deze bieden rustplekken voor de eikelmuis en helpen tegelijkertijd bij de monitoring van het project. Want als een eikelmuis eenmaal in een nestkast slaapt – en dat is zichtbaar aan de sporen die hij achterlaat – weten we dat hij het gebied heeft bereikt. Zo kunnen we op de voet volgen hoe de soort zich verspreidt via de nieuw aangeplante landschapselementen.

Meer bomen, meer leven

Hoewel de eikelmuis de hoofdrol speelt in dit project, profiteren ook andere iconische Zuid-Limburgse soorten van de nieuwe aanplant. Denk aan de wilde kat, vroedmeesterpad en geelbuikvuurpad, die zich via de nieuwe heggen makkelijker kunnen verplaatsen. Ook insecten, vogels en kleine zoogdieren vinden voedsel en schuilplekken in de gevarieerde beplanting.

Met 29 boom- en struiksoorten zorgen we voor een flinke verrijking van het aantal planten, vooral op plekken waar eerst alleen grasland of akker lag. Op sommige locaties is zelfs een extra rij struiken aangeplant langs bestaande meidoornhagen, zodat de samenstelling gevarieerder wordt. En onder de hagen is ruimte gelaten voor wilde kruiden, die op hun beurt weer nieuwe soorten aantrekken. Een simpele ingreep, met groot effect.

We planten het voort!

We zijn nog lang niet klaar in Zuid-Limburg. Aankomende winter gaan we nog eens 25.000 bomen en struiken planten! Daarnaast hebben Trees for All en OmniVerde een intentieverklaring getekend tot 2030. Zo kunnen we de komende jaren blijven werken aan het herstel van het leefgebied van de eikelmuis en van vele andere soorten die hier thuishoren.